KRS: 0000174572
Powrót
Prawo

Gogłoza: Policentryczny porządek konstytucyjny - zarys historii idei

1
Włodzimierz Gogłoza
Przeczytanie zajmie 3 min
Gogloza_Policentryczny-porzadek-konstytucyjny_male.jpg
Pobierz w wersji
PDF

Autor: Włodzimierz Gogłoza (wgogloza@post.pl)
Wersja PDF

Tekst referatu wygłoszonego na konferencji naukowej “Tendencje rozwojowe myśli politycznej i prawnej”,

Szklarska Poręba 23-25.10 2012 r.

(Źródło: wgogloza.com)

Gogloza_Policentryczny porzadek konstytucyjny


I. Spośród licznych radykalnych postulatów współczesnych libertarian żaden nie wywołuje tylu kontrowersji co idea depolityzacji prawa oraz urynkowienia jego stosowania i egzekucji[1]. Zdaniem zwolenników tego rozwiązania, zwanych we współczesnej literaturze przedmiotu anarcho-kapitalistami, proponowany przez nich policentryczny system konstytucyjny – ustrój polityczno-prawny opierający się na zakazie konfiskaty – tj. pozyskiwania przez jakikolwiek podmiot środków na swą działalność na drodze przymusu (opodatkowania) oraz wolnej konkurencji, tj. współistnienia na tym samym obszarze wielu podmiotów świadczących usługi policyjne i/lub sądowe, z których żaden nie dysponuje prawem do ograniczania swobody działalności innych uczestników rynku – miałby szereg przewag nad publicznymi mechanizmami tworzenia, stosowania i egzekwowania prawa[2]. Tego rodzaju system miałby realizować preferencje prawne jednostek w znacznie większym stopniu niż współczesne demokracje, które, jak wykazują przedstawiciele konstytucyjnej ekonomii politycznej, w praktyce często realizują nie tyle wolę większości, co małych acz dobrze zorganizowanych grup interesu, nie podlegałby zjawisku pogoni za rentą (rent seeking), tj. marnotrawienia prywatnych środków na dochodzenie publicznych korzyści oraz byłby wolny od problemu tzw. racjonalnej irracjonalności (rational irrationality), za sprawą którego ustawodawcy chcąc zadowolić preferencje wyborców regularnie podejmują decyzje niekorzystne dla większości obywateli[3]. Z drugiej jednak strony przeciwnicy tego postulatu wskazują na szereg problemów głównie w zakresie stabilności proponowanego systemu, w związku z którymi potencjalnie stwarza on więcej trudności niż je rozwiązuje[4]. Celem niniejszego opracowania jest zarysowanie historii idei policentrycznego porządku konstytucyjnego oraz zasygnalizowanie głównych wątków w akademickich debatach nad stosownością jego  wprowadzenia.

Cały tekst pracy dostępny jest w wersji PDF.


[1]          Zob. zwł. B. L. Benson, The Enterprise of Law. Justice Without the State, San Francisco CA 1990, passim; R. E. Barnett, The Structure of Liberty. Justice and the Rule of Law, Oxford 2000, passim; E. P. Stringham (red.), Anarchy and the Law. The Political Economy of Choice, London 2007, passim; G. Chartier, Anarchy and Legal Order: Law and Politics for a Stateless Society,Cambridge 2012, passim.

[2]          Zob. np. D. D. Friedman, Anarchy and Efficient Law, [w:], J. Sanders, J. Narveson (red.), For and Against the State: New Philosophical Readings, Lanham MD 1996 s. 235-253; B. Caplan, The Economics of Non-State Legal Systems, London 1997, passim; P. T. Leeson, Efficient Anarchy, „Public Choice” 130 (2006), s. 41-53.

[3]    Zob. odpowiednio J. Hasnas, The Myth of the Rule of Law, „Wisconsin Law Review” 199 (1995), s. 199-233; G. Tullock, The Welfare Costs of Tariffs, Monopolies, and Theft, „Western Economic Journal” 5 (1967), s. 224-232; B. Caplan, The Myth of the Rational Voter. Why Democracies Choose Bad Policies?, Princeton NY 2007.

[4]          Zob. zwł. krytyczne wobec anarcho-kapitalizmu artykuły zebrane w J. Sanders, J. Narveson

(red.), op. cit., passim oraz R. T. Long, T. R. Machan (red.), Anarchism/Minarchism: Is a

Government Part of a Free Country?, Burlington VT 2008.

Kategorie
Prawo Teksty

Czytaj również

Block_Jak_libertarianskie_społeczeństwo_poradzi_sobie_z_podgladaniem

Etyka

Block: Jak libertariańskie społeczeństwo poradzi sobie z podglądaniem?

Czy samo patrzenie na kogoś, czy to za pomocą technologii, czy nie, stanowi taką inwazję? W oczywisty sposób nie.

Parchi_Poza_panstwem_tez_istnieje_skuteczne_zarzadzanie

Ekonomia sektora publicznego

Parchi: Poza państwem istnieje skuteczne zarządzanie

W dzisiejszych czasach rząd i państwo to terminy zwykle stosowane wręcz synonimicznie. Ale czy zawsze musi tak być?

Juszczak_Studia_prawnicze_z_perspektywy_libertarianina

Prawo

Juszczak: Studia prawnicze z perspektywy libertarianina

Studia, jeżeli są tylko dobrze wykorzystane, to okazja do bardzo wysokiego rozwoju,  która nie zdarza się potem często w życiu.

Olson_Federalny_Sąd_Kanady_orzekl_ze_zastosowanie_uprawnien

Polityka współczesna

Olson: Federalny Sąd Kanady orzekł, że zastosowanie uprawnień nadzwyczajnych przeciw protestującym było bezprawne

Uprawnienia nadzwyczajne są niezbędne w ekstremalnych okolicznościach, ale są również niebezpieczne dla demokracji.


Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Komentarze 1
Tomasz Klosinski

Świetny tekst! Jeśli ktoś jeszcze tego nie czytał to gorąco zachęcam.

Odpowiedz

Strona korzysta z plików cookie w celu realizacji usług zgodnie z Polityką Prywatności. Możesz samodzielnie określić warunki przechowywania lub dostępu plików cookie w Twojej przeglądarce.