Autor: Frank Shostak
Źródło: mises.org
Tłumaczenie: Patrycja Nawrocka
Wersja PDF
Większość ekonomistów ankietowanych przez Bloomberg News jest zdania, że Rezerwa Federalna zacznie zmniejszać nabywanie aktywów w grudniu. W przeciwieństwie do oczekiwań z 18–19 września Fed postanowił kontynuować bardzo luźną politykę monetarną oraz odłożył ograniczanie skupowania aktywów na jakiś czas.
Większość decydentów jest zdania, że gospodarka USA nie jest wystarczająco silna, aby wygenerować zrównoważony wzrost gospodarczy. Stąd też utrzymuje się, że gospodarka wciąż wymaga wsparcia ze strony Rezerwy Federalnej.
Jeśli Fed zdecyduje się na zmniejszenie nabywania obligacji, to zdaniem większości ekspertów Rezerwa Federalna prawdopodobnie zapowie, że bank centralny USA zatrzyma się blisko zerowej stopy procentowej na dłuższy czas. To, jak się utrzymuje, powinno zapobiec negatywnym efektom ubocznym spowodowanym zmniejszeniem zakupów papierów wartościowych.
Na przykład w 1994 r., kiedy Fed rozpoczął proces zaostrzania polityki, stopa procentowa na rynku rezerw banków komercyjnych wzrosła z 3,05 proc. w styczniu 1994 r. do 6,04 proc. w kwietniu 1995 r. To, jak się uważa, spowodowało wyraźne zmniejszenie aktywności gospodarczej. Roczne tempo wzrostu produkcji przemysłowej spadło z 7 proc. w grudniu 1994 r. do 2,4 proc. w grudniu 1995 r.
Sugerujemy, że to zmiany w podaży pieniądza — a nie stopy procentowe per se — napędzają aktywność gospodarczą. Stopa procentowa jest jedynie pewnym wskaźnikiem.
Spadek wzrostu tempa produkcji przemysłowej od grudnia 1994 r. do grudnia 1995 r. pojawił się w związku z gwałtownym spadkiem rocznej stopy wzrostu AMS (Austrian Money Suply) z 13,7 proc. we wrześniu 1992 r. do -0,3 proc. w kwietniu 1995 r.
Spadek tempa wzrostu AMS osłabił stymulację różnych baniek spekulacyjnych, które powstały na bazie poprzedniego wzrostu AMS (nawet jeśli Fed utrzymałby stopę procentową na rynku rezerw banków komercyjnych na bardzo niskim poziomie, to i tak o tempie rozwoju aktywności gospodarczej będzie decydować wzrost AMS).
Należy zauważyć, że spadek tempa wzrostu AMS odpowiada spadkowi tempa wzrostu sumy bilansowej Fedu — roczny poziom wzrostu sumy bilansowej spadł z 12,7 proc. w czerwcu 1993 r. do 4,4 proc. w grudniu 1995 r.
W okresie między 1993 a 1995 r. zmiany sumy bilansowej Fedu były pozytywnie kojarzone ze zmianami w tempie wzrostu podaży pieniądza. Tym razem tak jednak nie jest. Zmiany w podaży pieniądza nie odpowiadają zmianom w sumie bilansowej Fedu. Kluczowym powodem tego stanu rzeczy jest niechęć banków do agresywnego zwiększenia udzielanych kredytów, pomimo dynamicznego pompowania przez Fed.
Do września tempo wzrostu sumy bilansowej Fedu osiągnęło 30,6 proc. z poziomu 28 proc. zanotowanego w sierpniu (pomimo silnego pompowania, banki pozostawały niechętne wobec zwiększenia ilości udzielanych kredytów). We wrześniu banki dysponowały rezerwą o wartości 2,2 bln USD, wobec 2,17 bln USD w sierpniu oraz 2,4 bln USD w styczniu 1998 r.
W konsekwencji tempo wzrostu podaży pieniądza, liczonego wedle naszej miary AMS, widocznie osłabło. Roczna stopa wzrostu zatrzymała się na 6,7 proc., podczas gdy w sierpniu osiągnęła 7,7 proc.
Uważamy, że niezależnie od aktualnych działań Fedu, będzie to miało niewielki wpływ na gospodarkę — tak obecnie, jak i w bliskiej perspektywie czasowej. Na podstawie spadku rocznego tempa wzrostu AMS z 14,8 proc. w październiku 2011 r. do 6,7 proc. we wrześniu tego roku, uważamy, że prawdopodobne jest obniżenie aktywności gospodarczej w przyszłości.
Podkreślmy to raz jeszcze: wydarzy się to, niezależnie od decyzji, jakie Fed zamierza podjąć w związku ze zmniejszeniem nabywania aktywów.
Bazując na opóźnionym tempie wzrostu AMS oczekujemy, że roczna stopa produkcji przemysłowej spadnie w października do -1 proc. z 2,7 proc. zanotowanych w sierpniu.
Biorąc pod uwagę możliwość gwałtownego spadku aktywności gospodarczej w związku ze spadkiem tempa wzrostu AMS, jest całkiem prawdopodobne, że decydenci Fed postanowią odłożyć ograniczenie zakupu aktywów również w grudniu.
Do tego wszystkiego musimy dodać również możliwość, że ilość rzeczywistego bogactwa może być obecnie poważnie pod presją w związku z bezmyślną polityką Fedu.
Polityka stopy procentowej bliskiej zeru spowodowała błędną alokację ograniczonych oszczędności — osłabiło to pokoleniowy proces wzbogacania się, a przez to również ekonomiczne podstawy wspierania realnego wzrostu gospodarczego.
Jeśli nasza ocena jest słuszna, możemy zasugerować, że wstrzymanie wzrostu lub zmniejszenie puli realnego bogactwa prawdopodobnie stworzy duży nacisk na zwiększenie ilości pożyczek bankowych. Pamiętajmy, że to ilość realnego bogactwa określa możliwość banków do pożyczania.
Wnioski
Możemy wywnioskować, że niezależnie od zmian w bilansie Fedu, to spadek tempa wzrostu AMS od października 2011 r. zdeterminuje tempo aktywności gospodarczej niezależnie od planowanych działań Fedu. Biorąc pod uwagę, że rzeczywiste bogactwo wydaje się zagrożone, być może wystąpi dalsza presja na zwiększenie tempa wzrostu pożyczek bankowych, a przez to — tempa wzrostu podaży pieniądza.
