Źródło: econlib.org
Tłumaczenie: Natalia Chariff
Wersja PDF
Gary S. Becker (1930–2014) otrzymał w 1992 r. Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii za „włączenie do teorii ekonomii aspektów związanych z ludzkimi zachowaniami, czym poprzednio — jeśli w ogóle — zajmowały się inne dyscypliny naukowe, takie jak socjologia, demografia czy kryminologia.”
Becker stosunkowo wcześnie zaczął wskazywać na niezwykle szerokie zastosowanie ekonomii. W 1955 r. napisał pracę doktorską na Uniwersytecie w Chicago na temat ekonomii dyskryminacji. Beckerowi udało się między innymi podważyć marksistowski pogląd zakładający, że dyskryminacja jest korzystna dla osoby dyskryminującej. Becker zwrócił uwagę na to, iż pracodawca, który odmawia zatrudnienia wydajnego pracownika wyłącznie ze względu na jego kolor skóry, pozbawia się niezwykle korzystnej okazji. Dyskryminacja jest zatem kosztowna dla osoby dyskryminującej.
Becker wykazał, że dyskryminacja obecna jest w mniejszym stopniu w bardziej konkurencyjnych branżach, ponieważ firmy, które dyskryminują, tracą udziały w rynku na rzecz tych firm, które tego nie robią. Przedstawił również dowody na to, że przejawy dyskryminacji spotykane są częściej w silniej kontrolowanych, a przez to mniej konkurencyjnych branżach. Obecnie koncepcja Beckera postrzegana jest przez ekonomistów jako przejaw zdrowego rozsądku.
We wczesnych latach 60. Becker zaczął zajmować się raczkującą jeszcze wówczas teorią kapitału ludzkiego. Jako jeden z jej twórców (drugim był Theodore Schultz), wskazał na fakt, iż edukacja oznacza inwestycję. Spostrzeżenie to wydaje się kolejnym przejawem zdrowego rozsądku, było jednak zupełną nowością w tamtych czasach. Edukacja wzbogaca nasz ludzki kapitał w taki sam sposób, jak inne inwestycje wzbogacają kapitał fizyczny.
Jedna z teorii Beckera zakłada, że czas stanowi główny koszt inwestowania w edukację. Spostrzeżenie to przybliżyło go do kolejnej dziedziny, zajmującej się badaniem alokacji czynnika czasu w rodzinie. Stosując ekonomiczną koncepcję kosztu alternatywnego, Becker udowodnił, że wraz ze wzrostem płac rynkowych wzrastały również koszty związane z pozostawaniem kobiet zamężnych w domu. Kobiety te chciały pracować poza domem i ograniczać zajęcia domowe poprzez kupowanie większej ilości urządzeń oraz jedzenia typu fast food.
Również pojęcie zbrodni zainteresowało przenikliwy, analityczny umysł Beckera. Pod koniec lat 60. napisał on pionierski artykuł, którego roboczym założeniem było to, iż decyzja co do popełnienia przestępstwa jest funkcją kosztów i zysków, związanych z owym przestępstwem. Postulat ten doprowadził go do przekonania, że jedynym sposobem na zmniejszenie przestępczości jest zwiększenie prawdopodobieństwa kary lub stosowanie surowszych kar. Spostrzeżenia Beckera na ten temat, jak również jego poglądy dotyczące dyskryminacji i kapitału ludzkiego, doprowadziły do powstania nowej dziedziny ekonomii.
W latach 70. Becker poszerzył swoje spostrzeżenia co do alokacji czynnika czasu w rodzinie i, wykorzystując podejście ekonomiczne, wyjaśnił, od czego zależą decyzje dotyczące posiadania dzieci i ich kształcenia, jak i decyzje co do zawarcia związku małżeńskiego oraz rozwodu.
W latach 1957–1969 Becker był profesorem na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. Poza tym okresem całą swą karierę spędził na Uniwersytecie w Chicago, pracując jednocześnie na wydziale ekonomii i socjologii. W 1967 r. Becker otrzymał John Bates Clark Award [Nagrodę im. Johna Batesa Clarka — przyp. tłum.], przyznawaną przez American Economic Society [Amerykańskie Towarzystwo Ekonomiczne], której to organizacji przewodniczył w 1987 roku.
Najważniejsze prace
A Theory of Allocation of Time [Teoria alokacji czasu]. “Economic Journal 40”, 1965 nr 299, s. 493-508.
Crime and Punishment: An Economic Approach [Zbrodnia i kara: podejście ekonomiczne]. “Journal of Political Economy 76”, 1968 nr 2, s. 169-217.
The Economics of Discrimination [Ekonomia dyskryminacji], wyd. 2, University of Chicago Press, Chicago 1971,
Human Capital [Kapitał ludzki], wyd. 2, Columbia University Press, Nowy Jork 1975.
Treatise on the Family [Traktat o rodzinie], University of Chicago Press, Chicago 1981.
