Machaj: Rozdział 3.1 podręcznika „Wolna przedsiębiorczość” - Typy osobowości a przedsiębiorcze umiejętności

Autor: Mateusz Machaj
Wersja PDF

Poniżej przedstawiamy wersję roboczą rozdziału pierwszego działu trzeciego „Przedsiębiorczość w praktyce" podręcznika do przedsiębiorczości, opracowywanego w ramach projektu „Wolna przedsiębiorczość”. Tekst zostanie poddany skrupulatnemu opracowaniu redakcyjno-korektorskiemu, dlatego na obecnym etapie prosimy przede wszystkim o uwagi merytoryczne, dotyczące między innymi klarowności wywodu, poprawności rozumowania, łatwości języka czy trafności przykładów etc.

#typy osobowości #cechy przedsiębiorcy #zachowania przedsiębiorcze #przedsiębiorcza skuteczność

W rozdziale nauczysz się:

• Czym się różni bycie przedsiębiorczym od bycia przedsiębiorcą
• Co trzeba zrobić, żeby zostać skutecznym przedsiębiorcą
• Co nam może pomóc w byciu przedsiębiorcą
• Jakie są typy osobowości

Czy każdy może zostać przedsiębiorcą? Wszystko zależy od tego, jak będziemy to pojęcie rozumieć. Jak widzieliśmy w poprzedniej części, w każdej działalności ludzkiej kryje się nuta przedsiębiorczości. Dlatego w swoich działaniach staramy się być przedsiębiorczy, czyli odkrywać skuteczne i trafione drogi postępowania. Jednocześnie jednak przedsiębiorca to pojęcie węższe, odnoszące się do osoby, która ma pomysł na realizację jakiegoś konkretnego rynkowego planu, wytworzenie pożądanego przez klientów produktu. W tym węższym znaczeniu nie każdy może być przedsiębiorcą i nie każdy przedsiębiorcą będzie bez względu na to, co sugerują przedsiębiorcze poradniki.

Jak uczy nas teoria ekonomii i teoria przedsiębiorczości, przedsiębiorca to osoba, która podejmuje ryzyko w swoich działaniach i próbuje wytworzyć jakąś nową ekonomiczną wartość. Próbuje ona stworzyć dobro lub usługę, jaka zostanie zakupiona i następnie z satysfakcją skonsumowana przez potencjalnych klientów (dzięki czemu będą gotowi znowu nabyć produkt). Pod tym względem jest to w zasadzie jedyna autentyczna cecha, która przedsiębiorcę rzeczywiście charakteryzuje. Prowadzi ona do odnajdywania takiego produktu, który zainteresuje klientów, a przynajmniej próba odnalezienie (ponieważ przedsiębiorca może również ponieść porażkę i straty).

Czy to odnajdywanie to „umiejętność”, której można się nauczyć niczym wzorów matematycznych? Niestety nie. Wbrew sugestiom niektórych kursów, książek, czy szkół skuteczna przedsiębiorczość to nie jest umiejętność, której da się wyuczyć (zobacz ramkę). Nie da się jej po prostu nabyć, studiując w szkołach. W szkołach i na kursach możemy jedynie nauczyć się pewnej wiedzy sprzyjającej działaniom przedsiębiorczym. Nie będzie ona jednak źródłem przedsiębiorczego sukcesu. Tak jak dobry inżynier może zostać wykształcony na politechnice, tak jak lekarz może się wykształcić na uniwersytecie medycznym, tak próżno szukać analogicznego przypadku w zawodzie przedsiębiorcy.

Czym może być wiedza sprzyjająca przedsiębiorczości, której jesteśmy w stanie się nauczyć? Wszystko, co ułatwia nam prowadzenie biznesu i jego organizację. Możemy na przykład nauczyć się efektywnego zarządzania czasem. Trudno zaprzeczyć, że przedsiębiorca, aby osiągnąć sukces, musi właściwie gospodarować posiadanymi przez siebie zasobami, a zwłaszcza swoim czasem. Istnieją różne metody, które pozwalają na poprawienie samoorganizacji w tym zakresie. Możemy także nauczyć się dobrej obsługi klienta i ogólnie zarządzania procesami w firmach (w Polsce między innymi tego uczą firmy konsultingowe doradzające innym, jak skutecznie prowadzić biznes). Podobnie w pracy możemy zdobyć mnóstwo korzystnych doświadczeń, ułatwiających nam w przyszłości przedsiębiorczą działalność. Te działania mogą znacznie usprawnić prowadzenie firmy, ale nie otworzą drogi do pewnego sukcesu.

W ostatnich kilkunastu latach rozpowszechniły się w mediach programy, w których doświadczeni eksperci w danych dziedzinach doradzają sprzedawcom mającym problemy w prowadzonej przez siebie działalności. Mamy programy o prowadzeniu hotelu, zakładu fryzjerskiego, restauracji. Widzimy w nich wiele cennych wskazówek, które sugerują właścicielom biznesu, co mogą w swojej działalności robić złego i co powinni poprawić. Programy takie najczęściej kończą się znaczącą i zauważalną poprawą jakości oferowanego produktu. Mimo tej znaczącej poprawy według różnych szacunków połowa tych biznesów i tak potem upada mimo ogromnych i efektownych transformacji, które możemy oglądać na ekranie.

Bycie przedsiębiorcą nie jest wobec tego wiedzą, którą się wyucza, nabywa, ani umiejętnością, którą się ma w genach. Bycie skutecznym przedsiębiorcą nie jest również powiązane z inteligencją, czy genami (choć rolę odgrywa miejsce prowadzenia działalności i przyjazność instytucjonalna omówiona w części poprzedniej).

Przedsiębiorcę traktuje się w historii gospodarczej nieraz jako pewną postawę, pewną rolę, którą ktoś odgrywa w procesie przemian społecznych. Między innymi dlatego rodzi się pokusa, aby taką postawę próbować kategorycznie zakwalifikować i na przykład odnieść do konkretnych ludzkich charakterystyk. Jedną z nich jest pomysł odwołania do podziału na typy osobowości. W literaturze na ten temat jest bardzo wiele różnych klasyfikacji tego typu, a najbardziej podstawowa i jednocześnie dosyć stara z nich dzieli typy osobowości na cztery kategorie: choleryka, sangwinika, flegmatyka i melancholika.

Choleryk jest bardziej impulsywny i wyraża swoje uczucia na zewnątrz (ekstrawertyk). Charakteryzuje go duża chęć do działania. Sangwinik jest jego bardziej spokojną i zrównoważoną wersją, lecz jednocześnie bardziej beztroską. Flegmatyk jest rozważniejszy niż sangwinik, lecz jednocześnie bardziej anemiczny i mniej skory do działań. Melancholik to osoba jeszcze bardziej powściągliwa i pesymistyczna niż flegmatyk, choć mniej impulsywna niż choleryk, reaguje do wewnątrz (introwertyk). Całość tych typów dobrze opisuje załączona do rozdziału ilustracja. Duża część z tego to rzecz jasna klasyfikacja umowna, ponieważ żaden człowiek nie podchodzi idealnie pod wskazane kategorie. Posiada część cech jednego typu i część drugiego.

Czytając analizy psychologiczne, możemy natrafić na całkiem sporo podobnych klasyfikacji i na dodatek znacznie bardziej rozbudowanych i bardziej nowoczesnych (dotyczących innych czynników). Mimo swojej kompleksowości nie są one jednak drogowskazem do tego, aby ujawnić, które cechy idealnie pozwalają na usprawnienie przedsiębiorczych działań. Po pierwsze dlatego, że poszczególne cechy osobowości mogą być zarówno wadami, jak i zaletami. Wszystko zależy od sposobu panowania nad nimi przez człowieka. Po drugie, ponieważ każdy sektor dóbr i usług wymaga innego typu podejścia. Inaczej musi się zachowywać przedsiębiorca zarządzający fabryką samochodów, inaczej właściciel sklepu, jeszcze inaczej osoba negocjująca kontrakty. Dlatego nie ma jednej uniwersalnej typologicznej recepty na skutecznego przedsiębiorcę.

Choć takie ścisłe doprecyzowanie nie jest możliwe, to w literaturze spekuluje się na temat cech, które statystycznie mogą sprzyjać skutecznej działalności przedsiębiorczej. Wśród nich wymienia się na przykład: chęć dążenia do realizacji wyznaczonego celu i dostateczne samozaparcie w tym działaniu; zdolność do adekwatnej interakcji z ludźmi wraz ze zdolnością rozpoznawania ich zachowań; gotowość do podjęcia odpowiedniego ryzyka; umiejętność uczenia się i rewizji nieudanych decyzji; pracowitość oraz obowiązkowość; pasja oraz zdolność zarażania nią innych.

Zadania:

• Czy można być przedsiębiorczym, nie będąc przedsiębiorcą?
• Wymień przykładowe typy osobowości.
• Jakich rzeczy można się nauczyć, które mogłyby pomóc w działalności przedsiębiorczej?
• Czy przedsiębiorczości można się nauczyć?
• Wymień kilku przykładowych przedsiębiorców z różnych dziedzin i zastanów się, jakie cechy osobowościowe będą im przydatne.
• Spróbuj zastanowić się, czy w swojej skrajnej formie z pozoru pozytywne cechy mogą okazać się nieraz wadami.