McCloskey: Rewolucja przemysłowa
Dlaczego dzisiejszy świat różni się bardzo od wcześniejszych czasów?
Mingardi: Recenzja burżuazyjnej trylogii Deirdre McCloskey
Trylogia Deirdre McCloskey (Bourgeois Virtues [Cnoty Burżuazyjne], „Burżuazyjna Godność”, Bourgeois Equality [Burżuazyjna Równość]) nieustannie przypomina nam o wyjątkowości wzrostu gospodarczego. Te trzy książki próbują wytłumaczyć zagadkę, nad którą zastanawiają się współcześni historycy gospodarki: dlaczego wzrost gospodarczy nastąpił dokładnie w danym czasie i w danym miejscu. Dlaczego w Anglii? Dlaczego w XVIII wieku?
McCloskey: Wpływ handlu niewolnikami i brytyjskiego imperializmu na rewolucję przemysłową był niewielki – rozdz. 26. książki „Burżuazyjna godność”
Z tego, że handel zagraniczny nie miał znaczenia, wynika, że znaczenia nie miały również poszczególne segmenty tego handlu — w każdym razie nie były na tyle duże, by wyjaśnić podwojenie dochodu realnego per capita w latach 1780—1860, a zwłaszcza wytłumaczyć późniejszą eksplozję, która przyniosła szesnastokrotny wzrost. I tak na przykład brytyjskiej czy europejskiej koniunktury nie mógł nakręcić handel niewolnikami, który stanowił dość mały wycinek brytyjskiego czy europejskiego handlu.
McCloskey: Liczby mówią jednak za siebie – rozdz. 11. książki „Burżuazyjna godność”
My wszyscy — optymiści i względni pesymiści — zgadzamy się, że w pewnych partiach Wielkiej Brytanii około 1820 roku, plus minus czterdzieści lat, zaszło coś niewiarygodnie dziwnego, co wzbogaciło i zmieniło nasz świat. Dla większości (jeśli nie dla wszystkich) celów naukowych osadzenie radykalnej zmiany w okresie między 1780 a 1860 rokiem jest wystarczająco dokładne, zwłaszcza wziąwszy pod uwagę zdumiewającą skalę wzbogacenia, które miało wkrótce nadejść.
McCloskey: Bogaci i wolni dzięki burżuazji - przedmowa do wydania polskiego książki „Burżuazyjna godność”
Bardzo cieszy mnie wydanie w języku polskim drugiego tomu trylogii Ery burżuazji (w 2006 roku pojawił się pierwszy tom, Bourgeois Virtues [Burżuazyjne cnoty], drugi w 2010 roku, a w 2016 roku ukazał się wreszcie — chwalmy Pana! — tom trzeci, Bourgeois Equality [Burżuazyjna równość]). Jestem wielką miłośniczką polskiej kultury i historii.
McCloskey: Rdzeniem wolności jest wolność gospodarcza
Od czasu powstania socjalizmu, progresywizmu i nowego liberalizmu w późnych latach XIX w. zaczęto uważać wolność ekonomiczną za wulgarną i opcjonalną — coś, na czym zależy tylko grubym rybom. Jednak prawdziwy liberalizm, ten który powstał w XVIII w. za czasów Voltaire'a, Adama Smitha, Toma Paine'a czy Mary Wollstonecraft, postulował wolność gospodarczą zarówno dla biednych, jak i dla bogatych, i rozumiał ją jako pozostawienie w spokoju ludzi i ich majątku.
Reed: Czy kapitalistyczna rewolucja przemysłowa skaziła świat grzechem dziecięcej siły roboczej?
W ciągu stu lat po roku 1750 w Wielkiej Brytanii zaszły fundamentalne zmiany ekonomiczne. Była to era rewolucji przemysłowej, w ramach której nastąpiła kaskada technicznych innowacji, potężny wzrost produktywności, renesans światowego handlu i gwałtowny wzrost liczebności populacji miejskich. Co do tego nikt nie ma żadnych wątpliwości. Spory między historykami oraz innymi komentatorami pojawiają się dopiero przy interpretacji konsekwencji, jakie te przełomowe zmiany za sobą pociągnęły.
Machaj: Imperialne interpretacje rewolucji przemysłowej w Anglii
Rewolucja przemysłowa jest symbolem gwałtownego przełomu w filozofii gospodarowania, który dokonał się w osiemnastowiecznej gospodarce Wielkiej Brytanii. Fakt ten stał się początkiem nowej ery w dziejach człowieka, którą Joel Mokyr trafnie określa mianem „gospodarki oświeconej”. W wyniku owego ekonomicznego oświecenia (w szczególności społeczności „zachodnich”) nastała największa w historii aprobata dla idei aktywnego przedsiębiorczego działania
Rothbard: Recenzja „Historii gospodarczej XVIII-wiecznej Anglii″ T. S. Ashtona
Historia gospodarcza jest niemal bezwartościowa, chyba że historyk posiada solidną wiedzę zarówno z teorii ekonomii, jak i badanego przez niego okresu, a wiedza taka, aż do niedawna, była czymś rzadkim. Historia gospodarcza XVIII-wiecznej Anglii T.S. Ashtona jest pracą podwójnie satysfakcjonującą — z powodu właśnie tej rzadko spotykanej wiedzy ekonomicznej autora, jak i znakomitej jakości jego dzieła.
Machaj: McCloskey i dzieje kapitalizmu
Instytut Misesa pracuje obecnie nad wydaniem niezwykle ważnej książki autorstwa Deirdre McCloskey o „godności burżuazji”, która omawia rozmaite teorie na temat wzrostu gospodarczego ostatnich 200 lat. Jakub Wozinski w swojej niedawnej notce wyraził swoje zastrzeżenia wobec tez McCloskey, kwestionując sens wydawania tej książki jako rzekomo nieaustriackiej. W zasadzie jego zarzut jest przemieszaniem dwóch stanowisk: (1) McCloskey myli się w krytyce konkurencyjnych teorii, próbujących wytłumaczyć wielki wzrost gospodarczy od ok. 1800 roku, oraz (2) McCloskey jest w swojej krytyce nieaustriacka. Obydwie tezy są w moim przekonaniu błędne.
Wiśniewski: Czwarta rewolucja, czyli w kierunku społeczeństwa przedsiębiorców
Punkty zwrotne historii rozwoju gospodarczego wyznaczają trzy rewolucje rewolucja neolityczna, rewolucja przemysłowa i rewolucja informacyjna. I choć wszystkie one związane były z jakościowymi skokami w produkcyjnym potencjale ludzkości, każda z nich wykorzystywała nieco inne źródło owego potencjału.
Hutt: System fabryk na początku XIX w.
Ludzie wchodzili do fabryki i widzieli małe fabryczne rączki zajęte monotonną rutyną, i myśleli: „Jak dalece bardziej zachwycające byłoby nieskrępowane hasanie nóżek na zboczu wzgórza, widok zielonej łąki z jej cekinami jaskrów i stokrotek, pieśń ptaka i bzyczenie pszczoły", lecz w rzeczywistości dzieci ginęły na wsi z głodu w ziemiankach albo przydrożnych rowach.
