Źródło: aier.org
Tłumaczenie: Mateusz Czyżniewski
Indeks codziennych cen AIER (American Institute for Economic Research) zanotował w marcu 2024 r. trzeci największy wzrost od ponad roku, zwiększając się o 0,82%. Wzrost ten doprowadził wartość naszego autorskiego indeksu inflacji do osiągnięcia nowego rekordowego poziomu w wysokości: 289,2%, przewyższając poprzedni rekord 288,60% z września 2023 roku, co przedstawiono na Rys. 1.
Rys. 1 Indeks codziennych cen AIER (czarny) oraz amerykański indeks cen konsumpcyjnych (niebieski) — (NSA, 1987 = 100)

Źródło: Bloomberg Finance, LP
Największe wzrosty cen wśród składników Indeksu Codziennych Cen liczonych w marcu 2024 r. zaobserwowano w odniesieniu do paliw węglowodorowych, usług gastronomicznych oraz usług internetowych czy dostawców informacji elektronicznych. Największe spadki zanotowano w przypadku artykułów gospodarstwa domowego, usług telefonicznych i żywności domowej. Spośród dwudziestu czterech składowych indeksu, ceny szesnastu wzrosły, a ośmiu spadły.
Amerykańskie Biuro Statystyki Pracy (BLS) opublikowało dane dotyczące wskaźnika cen konsumpcyjnych (CPI) na marzec 2024 r. 10 kwietnia 2024 r, co przedstawiono na Rys. 2. Wszystkie cztery główne wskaźniki —podstawowe i główne — zarówno miesiąc do miesiąca, jak i rok do roku, były wyższe od uprzednich prognoz o 0,1%. Ponadto główny i bazowy wskaźnik CPI liczony miesiąc do miesiąca wzrósł o 0,4% w porównaniu z oczekiwanymi 0,3%.
W marcu 2024 r., wśród głównych analizowanych kategorii, indeks żywności odnotował niewielki wzrost o 0,1%. Składowa odnosząca się do żywności domowej pozostała niezmieniona, chociaż wartości trzech z sześciu głównych indeksów dotyczących danych grup żywności w sklepach spożywczych spadły, a pozostałe trzy odnotowały wzrost cen. Pozostała żywność domowa staniała o 0,5%, głównie z powodu znacznego spadku cen masła o 5,0%, podczas gdy zboża i pieczywo odnotowały największy jednomiesięczny skorygowany spadek cen w historii. Ceny mięsa, drobiu, ryb i jaj zwiększyły się o 0,9%, napędzane wzrostem cen jaj o 4,6%, natomiast ceny napojów bezalkoholowych wzrosły o 0,3%, a ceny owoców i warzyw o 0,1%. Indeks cen żywności spożywanej poza domem wzrósł w marcu o 0,3%, po wzroście o 0,1% w lutym. Warto dodać, że ceny posiłków, które można zjeść w lokalach z ograniczoną obsługą wzrosły o 0,3%, natomiast ceny posiłków w lokalach z pełną obsługą wzrosły o 0,2%.
Indeks cen energii urósł o 1,1% w marcu 2024 r., napędzany wzrostem cen benzyny aż o 1,7% (które odnotowały wzrost o 6,4% tuż przed korektą sezonową), przy czym ceny energii elektrycznej wzrosły o 0,9%, a ceny gazu ziemnego pozostały bez zmian. Natomiast indeks oleju opałowego odnotował jednak w marcu spadek o 1,3%.
Wśród głównych kategorii w ujęciu miesięcznym, ubezpieczenie pojazdów mechanicznych odnotowało znaczny wzrost cen o 2,6%, kontynuując trend wzrostowy z lutego. Ceny odzieży również wzrosły o 0,7%, podobnie jak opieka osobista, edukacja oraz środki stanowiące o wyposażeniu i utrzymaniu gospodarstwa domowego. Wskaźniki cenowe związane z opieką medyczna odnotowały niewielki wzrost o 0,5%, podczas gdy ceny używanych samochodów osobowych i ciężarowych odnotowały spadek o 1,1%, a różne inne kategorie, takie jak ceny usług rekreacyjnych, nowych pojazdów czy opłaty lotnicze, również odnotowały spadki.
Rys. 2 Główny i bazowy wskaźnik CPI dla USA, liczony miesiąc do miesiąca (2014 — marzec 2024)

Źródło: Bloomberg Finance, LP
Od marca 2023 r. do marca 2024 r. główny wskaźnik CPI wzrósł o 3,5%, czyli więcej niż oczekiwano wcześniej, czyli 3,4%. W ujęciu rocznym bazowy wskaźnik CPI wzrósł o 3,8%, co również było wyższe niż przewidywane w ankiecie 3,7%. Zmiany te pokazano na Rys. 3.
W kategoriach dotyczących cen żywności, liczonych w ciągu ostatnich 12 miesięcy, indeks żywności domowej wzrósł o 1,2%, przy czym inne produkty żywnościowe przeznaczone do domowego spożycia wzrosły o 1,4%, a owoce i warzywa o 2,0%. Ceny napojów bezalkoholowych również odnotowały wzrost o 2,4%, podczas gdy ceny mięsa, drobiu, ryb i jaj wzrosły o 1,3%, a zboża i pieczywo o 1%. Jednak indeks produktów mlecznych i pokrewnych odnotował spadek o 1,9% w ciągu roku. Na froncie energetycznym indeks cenowy wzrósł o 2,1% w tym samym okresie, napędzany wzrostem cen benzyny na poziomie 1,3% i znacznym wzrostem cen energii elektrycznej o 5,0%. Z kolei indeksy cenowe dotyczące gazu ziemnego i oleju opałowego spadły odpowiednio o 3,2% i 3,7% w ciągu ostatniego roku.
W ciągu ostatniego roku indeks dla wszystkich pozycji z wyłączeniem żywności i energii wzrósł o 3,8%, przy czym koszty eksploatacji domostw (gaz, prąd itp.) wzrosły o 5,7%, co znacznie przyczyniło się do ogólnego wzrostu cen. Inne znaczące wzrosty indeksów cenowych obejmują ubezpieczenia pojazdów mechanicznych (22,2%), opiekę medyczną (2,2%), rekreację (1,8%) i opiekę osobistą (4,2%).
Rys. 3 Główny i bazowy wskaźnik CPI dla USA, liczony rok do roku (2014 — marzec 2024)

Źródło: Bloomberg Finance, LP
Inflacja konsumencka w Stanach Zjednoczonych utrzymała trend wzrostowy, co znalazło odzwierciedlenie w ostatnich danych rządowych. Osłabiło to oczekiwania na rychłą obniżkę stóp procentowych przez Rezerwę Federalną, szczególnie w tak politycznie istotnym roku wyborczym. Presja inflacyjna jest widoczna w różnych wahaniach cen podstawowych towarów i usług, szczególnie z alarmującymi poziomami wskaźników odnotowanych między innymi w sektorach takich jak ubezpieczenia samochodów (22,2%), transport (10,7%), czy usługi szpitalne (7,5%). Zarówno wartości bazowego wskaźnika CPI, jak i głównego CPI stale przekraczały prognozy w ciągu ostatnich czterech miesięcy. Dodatkowo, wartości tych indeksów były pogarszane przez rosnące ceny ropy naftowej zbliżające się do 90 USD za baryłkę, nasilając obawy dotyczące cen oraz kosztów życia. Co więcej, Stany Zjednoczone od ponad trzech lat borykają się z inflacją przekraczającą poziom 3%, co oznacza najdłuższy okres utrzymującej się wysokiej inflacji licząc począwszy od końca lat 80. i początku lat 90. ubiegłego wieku.
Indeks cen codziennych AIER, koncentrujący się na wąskim przedziale powszechnych produktów i usług konsumowanych przez Amerykanów, pokazuje niedoszacowanie wzrostu poziomu cen przez główne rządowe agencje statystyczne. W marcu 2024 r. nasz wskaźnik inflacji wzrósł o ponad dwa razy więcej niż podstawowy wskaźnik CPI BLS.
Kontrakty swap, przewidujące decyzje Fed, dostosowały się do wyższych poziomów stóp procentowych, wskazując na zmniejszone prawdopodobieństwo obniżek stóp, a oczekiwania dotyczące pierwszej obniżki przesunęły się z czerwca na lipiec. Inwestorzy handlujący opcjami również zmienili swoje zakłady, spekulując obecnie tylko na jedną obniżkę stóp w tym roku. Reakcje rynkowe podkreśliły zmieniające się oczekiwania, przy czym prawdopodobieństwo czerwcowej obniżki stóp gwałtownie spadło i obecnie faworyzuje wystąpienie korekty wysokości stóp we wrześniu. Narzędzie CME Group FedWatch wskazuje na znaczny spadek prawdopodobieństwa obniżek stóp procentowych, przy czym, na ten moment, oczekuje się mniej niż dwóch cięć do końca roku.
Coraz lepiej widać, że decyzja o wstrzymaniu podwyżek stóp procentowych do przedziału 5,25-5,50% była w najlepszym razie przedwczesna i może ostatecznie okazać się niewystarczająca. Jeśli dane o inflacji liczonej na kolejne dwa lub trzy miesiące utrzymają się na pozio0mie obecnej trajektorii, szanse na podwyżkę stóp o 0,25% prawdopodobnie zmaterializują się jako realna, choć marginalna, możliwość.
Źródło ilustracji: Pixabay