Zamiast fiskusowi oddaj Misesowi!
KRS: 0000174572
Powrót
Historia gospodarcza

Solis-Mullen: Prawda o bańce tulipanowej

2
Joseph Solis-Mullen
Przeczytanie zajmie 3 min
nature-3263198_1280
Pobierz w wersji
PDF EPUB MOBI

Źródło: mises.org

Tłumaczenie: Jakub Juszczak

Zdefiniowanie tego, czym są bańki cenowe aktywów, jest dość niekontrowersyjne, nawet jeśli sama ich definicja nie jest precyzyjna. Mówiąc najprościej, bańki występują, gdy gwałtowny wzrost ceny aktywów, od ich historycznej lub w inny sposób racjonalnie oczekiwanej wartości, występuje w stosunkowo krótkim czasie, niezależnie od tego, jak jest zdefiniowany. Te gwałtowne, często paraboliczne wzrosty mogą być napędzane przez napływ środków do nowych sektorów, takich jak „dotcomy”, nowe technologie czy kryptowaluty — jednak niektórzy ekonomiści uważają, że ich występowanie jest całkowicie przypadkowe.

Niezależnie od przypadku, prawie zawsze zdarza się, że mówiąc o bańkach w tej lub innej klasie aktywów, ktoś przywołuje holenderską bańkę tulipanową. Pomimo jej spodziewanego przebiegu, bliższe przyjrzenie się temu, co wydarzyło się w Holandii około połowy lat 1630., poddaje w poważną wątpliwość takie porównanie, ponieważ, jak zostanie to przedstawione, nagły, krótkotrwały wzrost cen niektórych tulipanów nie był spowodowany żadną zmianą aktywów bazowych, pojawieniem się nowych aktywów lub preferencjami kupujących, ale raczej innowacjami w sposobie, w jaki tulipany były kupowane i sprzedawane.

Zachęcamy do lektury artykułu Jasona Kuznickiego o wolnościowej polityce Niderlandów
Kuznicki_Liberalizm-Republiki-Zjednoczonych-Prowincji.jpg

Historia polityki

Kuznicki: Liberalizm Republiki Zjednoczonych Prowincji

W XVII wieku Holandia była najbardziej zaawansowaną gospodarką w Europie, z uznanym i stosunkowo rozwiniętym rynkiem akcji. Na przykład w 1602 r. została założona, jako spółka akcyjna, Holenderska Kompania Wschodnioindyjska, powszechnie uznawana za pierwszą tego rodzaju. Jeśli chodzi o tulipany, sto lat wcześniej zaczęły one trafiać do Europy poprzez handel z Imperium Osmańskim. Tak się złożyło, że na początku XVII wieku moda damska zaczęła obejmować kwiaty, w szczególności tulipany. Co więcej, niektóre tulipany, zwane „pstrymi”, były bardzo poszukiwane przez członków europejskich elit, którzy za każdy płacili setki, a nawet tysiące guldenów.[1]

Zapoznając się z tymi warunkami, nietrudno wyobrazić sobie, jak grupa znudzonych holenderskich handlowców, którzy nie mieli nic innego do roboty w środku północnoeuropejskiej zimy, „nadmuchała”, a następnie przebiła ogromną bańkę na rynku tańszych tulipanów w ciągu zaledwie kilku tygodni: kontrakty były tanie; można było zarobić trochę pieniędzy; a jeśli sprawy w jakiś sposób wymknęłyby się spod kontroli, kontrakty i tak nie były egzekwowalne. Oczywiście nikt nie chciał, aby jego nazwisko kojarzone było z infamią, dlatego też praktycznie nikt się nie wycofywał — przynajmniej na początku. Pomaga to również wyjaśnić, dlaczego bańka pękła tak szybko. Wiele standardowych cebulek tulipanów wartych zaledwie guldena lub dwa za wiadro szybko wzrosło do setek guldenów. Była to ogromna suma i nikt nie chciał ryzykować jej utraty.

Zdając sobie sprawę z kłopotów, w jakie się wpakowali, praktycznie wszyscy zaangażowani zgodzili się zerwać umowy i odejść. Holenderska gospodarka nie poniosła żadnych szkód, cena zwykłych tulipanów niemal natychmiast wróciła do poprzedniego poziomu, a wartość wysokopoziomowych cebulek pstrych tulipanów, takich jak Semper Augusta, stale rosła[2].

Krótko mówiąc, holenderska bańka tulipanowa lub tulipomania nie miała nic wspólnego ze współczesnymi bańkami, choć z pewnością jest to interesujący epizod historii gospodarczej.

Źródło ilustracji: pixabay.com

Bibliografia i przypisy
Kategorie
Historia gospodarcza Teksty Tłumaczenia


Nasza działalność jest możliwa dzięki wsparciu naszych Darczyńców, zostań jednym z nich.

Zobacz wszystkie możliwości wsparcia

Wesprzyj Instytut, to dzięki naszym Darczyńcom wciąż się rozwijamy

Czytaj również

Rapka_Kapitalizm-powstał-dzięki-finansom.jpg

Teksty

Rapka: Kapitalizm powstał dzięki finansom

Jedno z najważniejszych pytań w ekonomii, jeśli nie najważniejsze, dotyczy tego, co spowodowało gwałtowny wzrost gospodarczy oraz podniesienie poziomu życia mas. Przez większość czasu istnienia ludzkości życie było krótkie, marne i biedne. Śmiertelność dzieci była wręcz niewyobrażalna. Działo się tak aż do XVI wieku, kiedy to gospodarka światowa zaczęła się integrować i nastąpiło przyspieszenie wzrostu gospodarczego, szczególnie w Anglii i Holandii.

Tłumaczenia

Chamberlain: Krótka historia bankructw USA

Z powodu trudności państw strefy euro i problemów z podniesieniem limitu zadłużenia Stanów Zjednoczonych dużo się ostatnio mówiło o bankructwie państw. Okazuje się, że historia zna wiele przypadków bankructw a w dziejach rządu federalnego Stanów Zjednoczonych można znaleźć aż 5 epizodów niewywiązania się ze swoich zobowiązań finansowych.

europejski-cud_male.jpg

Wzrost gospodarczy

Raico: Europejski cud

Postęp gospodarczy Zachodu wynikał z tego, że powstały tam instytucje i wartości, które sprzyjały własności prywatnej i rynkowi, ograniczały arbitralność i drapieżność państwa, a także wspierały innowacyjność i poczucie możliwości poprawy swojego losu poprzez uczestnictwo w rynku.


Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Komentarze 2
PanKleks

Cóż za przypadek, akurat chciałem coś poczytać o bańce tulipanowej i proszę, wchodzę na stronę IM, a tutaj artykuł o tym.

Odpowiedz

Jakub Juszczak

Cieszę się, że odpowiedzieliśmy z wyprzedzeniem na Pana popyt! Mam nadzieję że artykuł krótki, raczej wstęp do szerszej lektury, się spodobał. Pozdrawiam!

Odpowiedz

Strona korzysta z plików cookie w celu realizacji usług zgodnie z Polityką Prywatności. Możesz samodzielnie określić warunki przechowywania lub dostępu plików cookie w Twojej przeglądarce.