Przedsiębiorstwa, których działalność opiera się na możliwości zamawiania transportu autem takie jak Uber, Bolt czy FreeNow alarmują o problemie znacznego wydłużenia się czasu oczekiwania na akceptację kursu przez klientów oraz wzroście cen. Wszystko to przez nowe wymagania dla kierowców w imię dobra pasażerów.
17 czerwca br. zaczęły obowiązywać nowe przepisy wymagające od kierowców, aby posiadali oni polskie prawo jazdy, a ubiegać się o nie mogą dopiero gdy przebywali na terenie Polski przez przynajmniej 185 dni. Zmiany te zostały wprowadzone w nowelizacji ustawy o transporcie drogowym z 26 maja 2023 r. Celem wprowadzenia nowych wymagań jest, jak podaje ówczesny pełnomocnik rządu ds. cyberbezpieczeństwa Janusz Cieszyński, Poprawa bezpieczeństwa pasażerów w taksówkach zamawianych przez aplikacje. Jak mówił „Firmy będą musiały dokładniej weryfikować tożsamość potencjalnych kierowców (...), Chcemy zapewnić bezpieczeństwo wszystkim klientom firm przewozowych, szczególnie kobietom” - wyjaśniał Janusz Cieszyński.
Przedsiębiorstwa, takie jak Uber, Bolt czy FreeNow są tymi, w które bezpośrednio zostały wymierzone nowe regulacje. Bolt poinformował już, że w samej Warszawie, po wprowadzeniu nowych zmian, jeździ aż o 26% mniej kierowców. FreeNow również poinformowało o problemach wynikających z wprowadzenia nowych wymagań. Blisko 15% kont kierowców korzystających z aplikacji FreeNow zostało zablokowane. Są to osoby, które nie dostarczyły polskiego prawa jazdy, część z nich czeka nadal na odbiór dokumentów z urzędu. Największe kontrowersje wywołała jednak decyzja Ubera.
Wobec niej zaczęły pojawiać się zarzuty, jakoby firma nadal pozwala osobom nieposiadającym polskiego prawa jazdy na świadczenie usług za pośrednictwem ich aplikacji. Uber, powołując się na przeprowadzone konsultacje prawne i interpretację przepisów, wyjaśnia, że od 17 czerwca, wraz z wejściem nowego prawa, zaczęli oni wymagać od wszystkich nowych kierowców, aby posiadali oni polskie prawo jazdy. Kierowcy zaś, którzy świadczyli dotychczas usługi przez aplikację Uber, są aktualnie weryfikowani pod względem posiadania odpowiednich dokumentów. Uber deklaruje, że wszyscy kierowcy zostaną sprawdzeni do dnia 17 września. Pomimo tego, Uber znacznie odczuł skutki wprowadzenia nowych regulacji. W rozmowie z Rzeczpospolitą, Michał Konowrocki z Uber Polska informuje, że stracili oni w Polsce 30% kierowców. Na skutek utraty tak znacznej ilości kierowców, czas oczekiwania zwiększył się o 60%, a ceny wzrosły nawet o 20%.
Uzasadnieniem, jakie podawano, tłumacząc zastosowanie tak drastycznego środka, jest wzrastająca liczba przestępstw o charakterze seksualnym. Przestępstwa te mają charakter molestowania lub gwałtu, a ofiarami są najczęściej kobiety. Zgodnie z danymi Komendy Głównej Policji przedstawionymi w raporcie „Mądre regulacje, skuteczne przewozy” przez zespół doradców gospodarczych TOR, w 2021 r. Odnotowano 8 takich przypadków, w 2022 r. - 28, natomiast w 2023 r. doszło do spadku takich przypadków do 14. Problem napaści na tle seksualnym w taksówkach został nagłośniony w 2022 r. Warto w tym miejscu wspomnieć, że przestępstwa na tle seksualnym popełniane w taksówkach zamawianych aplikacją stanowią odsetek rzędu 0,2-0,5% wszystkich zgłaszanych w ostatnich trzech latach. W raporcie możemy również przeczytać, „Szacować można, że w 2023 r. do przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności dochodziło raz na 10 mln przejazdów taxi zamawianych przez aplikację. Natomiast w przypadku „tradycyjnych” taksówek wydarzenia takie odnotowywano dwa razy na 10 mln przejazdów.” Po wielokrotnym zgłaszaniu takich przypadków przez organy ścigania, platformy przewozowe same przeprowadziły znaczne zmiany. Wprowadzone zostały wymagania weryfikacji kierowców, zgłaszania się osobiście w punktach firmy czy potwierdzanie tożsamości i uprawnień do kierowania pojazdem. Działania te już dały skutek w postaci spadku przypadków napaści na tle seksualnym w samym 2023 roku.
Na łamach Rzeczpospolitej można zapoznać się z komentarzem, którego autorka twierdzi, że wzrost cen o 20% oraz czas oczekiwania na kurs o 60% „to nie jest wielka cena za to, co w zamian jako pasażerowie zyskujemy”. Autorka, powołując się na dane z 2022 r., a wskazuje na konieczność zwiększenia bezpieczeństwa kobiet w taksówkach. Ignoruje przy tym zmiany w tym zakresie, do jakich doszło w 2023 r., na skutek których liczba tych przypadków drastycznie zmalała. Oczywiście, warto w tym miejscu wspomnieć o pewnych nieprzewidzianych skutkach, które mogą akurat zwiększyć ryzyko w stosunku do kobiet, mimo iż zamierzenie ustawodawcy było zupełnie inne. Z względu na wzrost czasu oczekiwania na kurs o 60%, na samej tylko platformie Uber, został odwołany co piąty kurs. Jak informował Michał Konowrocki, w przeciągu tylko trzech tygodni około miliona kursów nie zostało zrealizowanych przez zbyt długi czas oczekiwania. Do takich szacunków należałoby jeszcze dodać liczbę tych niezrealizowanych kursów, które nawet nie zostały zamówione, ponieważ nie było dostępnych kierowców. W takiej sytuacji kobietom chcącym, przykładowo, wrócić w nocy do domu, pozostaje wybór między czekaniem na komunikację miejską bądź wracać pieszo.
Czy odgórne zaostrzanie wymagań stawianych przed kierowcami jest jedynym rozwiązaniem? Jak pokazuje analiza danych z 2023, są też inne rozwiązania. Firmy potrafiły znacznie zmniejszyć liczbę napaści na tle seksualnym w taksówkach bez interwencji ustawodawcy. Warto dodatkowo wspomnieć o innym rozwiązaniu rynkowym jakie zaproponował Uber, mianowicie o opcji Uber by woman. Usługa ta polega na tym, że kobieta chcąca zamówić taksówkę może wybrać taki pojazd, który będzie prowadzony przez inną kobietę. Opcja ta ma zapewnić większy komfort dla kobiet, które mogłyby się obawiać molestowania przez kierujących autem mężczyzn.
Kryptowaluty
Zmiany wprowadzone od czerwca są kolejnym przykładem tego, jak regulacje szkodzą rynkowi. Nowe regulacje są szkodliwem zarówno dla klientów, którzy płacą teraz więcej za usługi i muszą czekać na nią dłuższej, to nie mogą być pewni, że pojawi się jakakolwiek taksówka. Wynika to z faktu, że brakuje kierowców, którzy mogliby przyjąć ich zamówienie w danym momencie. Problem, któremu miały zapobiec nowe przepisy, i tak został zminimalizowany rok wcześniej przez działania samych firm przewozowych. Dodatkowo, przez brak dostępnych kierowców, część klientów może decydować się na powrót pieszo, zamiast taksówką, co paradoksalnie może być bardziej niebezpieczne. Z taksówek korzysta się najczęściej, aby wrócić wieczorem do domu, niejednokrotnie będąc pod wpływem alkoholu. W sytuacji, gdy osoba pod wpływem alkoholu nie będzie mogła zamówić taksówki, może skorzystać z alternatyw jak powrót hulajnogą elektryczną, rowerem bądź po prostu samochodem. Taka rozwiązanie jest znacznie niebezpieczniejsze niż powrót taksówką. Wprowadzone od czerwca zmiany są nie tylko zbędne, ale i szkodliwe. Celem poprawy sytuacji, warto by rozważyć cofnięcie zmian legislacyjnych i pozwolenie na oddolne działania samych zainteresowanych przedsiębiorstw.
Źródło ilustracji: pixabay
