Zweig: Środki walki z bezrobociem II
Niecelowe są zdaniem naszym inwestycje publiczne, pomyślane jako stały środek produktywnej walki z bezrobociem strukturalnym. Do prowadzenia inwestycji trzeba pieniędzy, a pieniądze te czerpać można bądź z podatków, bądź z kredytu publicznego. — Czerpanie z podatków jest odbieraniem jedną ręką tego, co daje się drugą, a nawet odbiera się przy tym więcej, niż się daje.
Zweig: Dalsze śrubowanie podatków czy oszczędność w wydatkach?
Zainteresowanie ludności koncentruje się oczywiście na kwestii, czy należy w dalszym ciągu śrubować podatki i równocześnie powiększać wydatki, czy też przeciwnie, ograniczyć się do dochodów bieżących, a do wydatków zastosować zasadę bezwzględnej oszczędności.
Zweig: Zwiększenie czy wyrównanie ciężarów podatkowych?
Innymi słowy, nie ulega najmniejszej wątpliwości, że ciężar podatkowy w Polsce wynosi co najmniej 20 proc. ogólnego dochodu społecznego (a prawdopodobnie dochodzi do jednej czwartej ogólnego dochodu). Może stanowi to obciążenie średnie w zestawieniu z innymi wielkimi krajami Zachodu, jednakże oczywistym jest, że wszelkie mechaniczne porównywanie stosunków naszych z Zachodem nie może dać żadnego choćby zbliżonego do prawdy obrazu.
Zweig: Kapitalizacja państwowa czy prywatna?
Widzimy więc, że główne źródła kredytów w Polsce przeniosły się do banków i instytucji publicznych, w szczególności do banków państwowych. Nastąpiła daleko idąca etatyzacja bankowości, podobnie jak nastąpiła także etatyzacja kapitalizacji narodowej. Konsekwencją tego stanu rzeczy jest, że żadna poważniejsza akcja gospodarcza, której założeniem są oczywiście finanse, nie może nastąpić bez czynnej ingerencji i współudziału czynników państwowych. Powoduje to znacznie zwiększoną w stosunku do czasów przedwojennych odpowiedzialność rządu za wszystko to, co się dzieje w obrębie gospodarstwa społecznego.
Zweig: Środki walki z bezrobociem
Obecne płace w Europie, np. w Niemczech i w Anglii, mają przeważnie charakter płac politycznych, są nieelastyczne i nie uwzględniają stosunków faktycznych, panujących na rynku płacy. Zwolennicy płac rynkowych (np. Mises i Cassel) twierdzą, iż nieelastyczność obecnych płac politycznych powoduje niemożność wchłonięcia przez przemysł mas bezrobotnych, bo te wysokie płace polityczne, które dostają się w udziale tylko uprzywilejowanym, mającym zatrudnienie, równocześnie wykluczają masy bezrobotnych od udziału w nich, stając się w ten sposób czynnikiem bezrobocia.
Zweig: 16 000 rozporządzeń i 50 000 okólników
W interesie gospodarstwa społecznego, w interesie skarbu państwa, wreszcie w interesie samych przedsiębiorstw państwowych, leży przerwanie pępowiny łączącej skarb państwa z przedsiębiorstwami, bądź drogą rzeczywistej pełnej komercjalizacji przedsiębiorstw, bądź drogą przyciągnięcia do współpracy kapitału prywatnego.
Historia polskiej myśli ekonomicznej
Babiński: Ferdynand Zweig (1896-1988): ekonomista, prawnik, propagator liberalizmu
Ferdynand Zweig był zwolennikiem i propagatorem liberalizmu gospodarczego, sprzeciwiał się przejawom etatyzmu i zamknięciu gospodarki na wolny handel. Krytykował nadmierną ingerencję państwa oraz kartelizację gospodarki, w swoich pracach wytykał błędy tkwiące w teoriach socjalistycznych.
Gazeta Warszawska o Bastiacie
Pan Fryderyk Bastiat nie posiada wcale przymiotów oratorskich; głos jego słaby, dykcja urywana, improwizacja trudna, widać na muskułach jego czoła wysilenie myśli walczącej z trudnością słowa, ale wysilenie to zawsze jest zwycięskiem. Pan Bastiat zatrzymuje się niekiedy w swej mowie, ale każde wstrzymanie wyradza nową improwizację; światło to wewnętrzne skupia się nim znajdzie szczelinę, którą ma wylać się na świat promieniem. Raz przeszedłszy, światło rozpościera się, promienieje dowodami jasnemi, łatwemi. Takim jest p. Fryderyk Bastiat i naznaczył już sobie miejsce w pierwszym szeregu mężów stanu przyszłości.
Heydel: Straszne dzieci
Publikujemy artykuł Adama Heydla nt. inwestycji publicznych i regulacji rządowych. Choć artykuł pochodzi z 1926 r. to jednak, niestety, nic nie stracił na swojej aktualności. Zaprezentowany przez nas tekst znajduje się w Dziełach Zebranych wydanych niedawno przez Instytut Misesa.
Kopernik: Zasady bicia monety
W związku z 540. rocznicą urodzin Mikołaja Kopernika prezentujemy Państwu jego traktat o reformie monetarnej w Prusach pt. "Zasady bicia monety" z 1526 r. Tym samym chcemy pragniemy wykazać, iż Kopernik był nie tylko wybitnym astronomem, ale także ekonomistą, który na ponad kilkadziesiąt lat przed Greshamem sformułował prawo znane obecnie jako prawo Kopernika-Greshama.
Krysiński: O arytmetyce politycznej ze względu na te nauki, które jej szczególniejszą są podstawą, cz. II
Lecz najobszerniejsza, w najdrobniejsze szczegóły wchodząca znajomość statystyki, najdokładniejsze i umiejętne poznanie technicznych działań są próżnym, a najczęściej do błędnych wniosków rachmistrza politycznego prowadzącym zapasem, bez owej pierwszej i najgłówniejszej wszystkich nauki rachub politycznych podstawy, bez ekonomiki politycznej.
Krysiński: O arytmetyce politycznej ze względu na te nauki, które jej szczególniejszą są podstawą, cz. I
Wiedzieć, ile na mili kwadratowej znajduje się indywiduów, wiele jest w kraju rozmaitego gatunku bydła, wiele korcy zboża naród wysiewa ile go za granicę wywozi, wiele w obiegu jest pieniędzy, jaki jest bilans handlowy itd., wszystko to widzieć, mieć przed oczyma i na tym już przestać, było to posiadać nieochybne skazówki istotnego stanu narodu, co więcej, było to samo, co posiadać najwyższe sztuki rządzenia zasady. Urzędnik patrząc na te martwe spisy, nie wsparty prawdziwym ekonomii politycznej światłem, bez umiejętnej znajomości technicznych nauk, robił najniedorzeczniejsze wnioski, najfałszywsze rachuby, a arytmetyka polityczna niezgrabną fałszywych kombinacji składała utkanie
Krysiński: Niektóre myśli o nauce gospodarstwa narodowego, cz. II
Chociaż w historycznej części dzieła Malthusa żadnych prawie nie ma sporów, chociaż na większą część wniosków, które z obrazu swego wyciąga, zgodzić się potrzeba, nie można atoli przystać na wszystkie jego prawidła, na wszystkie jego wnioski. Główna nawet jego zasada, iż ludność ma swe granice, w granicy rozmnażania się płodów do wyżywienia potrzebnych, i że gdy ludność rosnąć może w geometrycznym, te ostatnie pomnażają się tylko podług arytmetycznego postępu, przy bliższej rozwadze i zgłębieniu rzeczy usprawiedliwioną nie zostaje. Mylne wnioski i niebezpieczne zastosowanie, jakie by z dopiero dotkniętej zasady wyciągnąć można, skrupulatniejszego wymagały rozbioru.
Krysiński: Niektóre myśli o nauce gospodarstwa narodowego, cz. I
Rok 1776, w którym niewygasłej nigdy pamięci Adam Smith nieśmiertelne swe wydał dzieło, będzie na zawsze pamiętnym w dziejach nauki. Świadek i sędzia walki dwóch sobie sprzecznych układów, trafny i głęboki dostrzegacz dziejów świata i tych zjawień, które do zawodu ekonomicznych badań należą, Smith wyższym obdarzony geniuszem po długiej i skrupulatnej rozwadze, obalając dowcipny dogmatyzowania szarlatanizm, uznał i okazał, że jedyna droga dojścia do pewniejszych zasad jest droga Bacona.
Krysiński: List do Józefa Kalasantego Szaniawskiego
Nie dosyć jest nałożyć podatki, lecz potrzeba je nałożyć tak, aby bez uszczerbku dochodów krajowych z łatwością mogły być płacone. Lecz jeżeli podatki (co się często i łatwo przytrafia) tak są nałożone, iż przeszkadzają ludowi odnosić zyski, natenczas uciemiężenie czuć się daje, a skutki uciemiężliwości są okropne.
Heydel: Stronnicy inflacji
Słodki haszysz inflacji, nieograniczonej pomnażalności znaków pieniężnych wprowadza nas w senne odrętwienie. Sen to nie zawsze na wygodnym, częściej na przyciasnym łożu. Ale przeszkadza on jednak otrzeźwieniu i powstaniu na równe nogi decyzji. Nie ma w Polsce stronnictwa inflacjonistów, ale nie ma też zdecydowanych nie w słowach, ale w czynie wyraźnych przeciwników inflacji.
Dziedzictwo: Nowy projekt Instytutu Misesa
W ramach projektu Dziedzictwo chcemy udostępniać państwu artykuły i książki polskich ekonomistów, o których zapomniała historia myśli ekonomicznej. Mamy zamiar publikować ich teksty na mises.pl, wydawać e-booki, a ewentualnie także papierowe książki. W kręgu naszych zainteresowań znajdują się tacy ekonomiści jak: Dominik Krysiński, Ludwik Wołowski, Piotr Maleszewski, Włodzimierz Czerkawski, Adam Heydel czy Ferdynand Zweig.
Dominik Krysiński (1785-1853): ekonomista, polityk, poseł na Sejm Królestwa Polskiego
W swoich dziełach Krysiński występował jako zwolennik liberalizmu gospodarczego, sprzeciwiając się protekcjonistycznej polityce Druckiego-Lubeckiego. Interwencje państwa zalecał ograniczyć do minimum. Krytykował próby sztucznego uprzemysłowienia ziem polskich poprzez budowę zakładów przemysłowych z budżetu państwa. W jednym z tekstów określił je mianem „górniczych niedorzeczności i głupstw”, zwracając uwagę jak wiele kosztują one podatnika i jak trudno określić ich rentowność. Domagał się przestrzegania konstytucji, w szczególności w sprawach finansowych piętnując: „marnotrawstwo grosza publicznego”.
Krysiński: Prawo o moratorium
Kapitały są duszą narodowego bogactwa. Naród, który je zgromadzać, zabezpieczać i szanować umie, w każdym względzie wznieść się potrafi. Przeciwnie, w ciągłym zostanie dzieciństwie, ciągle obraz upokarzający niskości okazywać będzie, gdy nie tylko nic dla utworzenia i pomnożenia kapitałów nie zrobi, lecz nadto na nie targnąć się poważy.
Heydel: Filozofia Forda, cz. II
Przechodzimy do rozpatrzenia, jak na tle ogólnosocjologicznym przedstawia się według Forda życie gospodarcze. To życie, z natury rzeczy, stanowi ośrodek zainteresowań Forda, wszak cały jego system myślowy służy do wyjaśnienia i usprawiedliwiania jego praktyki gospodarczej. Stąd to wiele z jego poglądów antycypowaliśmy już w poprzednich rozdziałach, na nie też będę się powoływał. Tu chcę uwydatnić ściśle gospodarcze konsekwencje tamtych ogólnych założeń.
Heydel: Nowy styl życia
71 lat temu, 14 marca 1941 roku, w KL Auschwitz zginął prof. Adam Heydel. W tę rocznicę publikujemy kolejną, nigdy dotąd niepublikowaną pracę prof. Heydla, która będzie częścią Dzieł zebranych polskiego ekonomisty.
- Poprzednia
- 1
- 2
- 3
- Następna
