Benedyk: Łatanie dziury budżetowej po polsku
Spowolnienie światowej gospodarki po 2008 r. w połączeniu z wysokimi wydatkami infrastrukturalnymi przed EURO 2012 spowodowało, że lata 2009-2010 to czas niespotykanych wcześniej braków w finansach publicznych, sięgających nawet 7-8% PKB. Rządzący Polską zareagowali na ten kryzys systematycznym wzrostem obciążeń podatkowych: m.in. podniesiono podstawową stawkę VAT-u, podniesiono składkę rentową, wprowadzono specjalny podatek od wydobycia miedzi, ograniczono możliwość obchodzenia podatku od dochodów kapitałowych, podnoszono akcyzę na alkohol czy wyroby tytoniowe, próbuje się ograniczyć możliwości zatrudnienia na umowy opodatkowane mniej niż umowa o pracę.
Benedyk: Podatkowe wygnanie z raju - ustawa o zagranicznej spółce kontrolowanej
Korporacje unikające opodatkowania mają nie najlepszą prasę w Polsce. Dlatego też opóźnienie w publikacji ustawy o zagranicznej spółce kontrolowanej spotkało się z powszechnym potępieniem polityków z prawie każdej części sejmowej sali. Być może warto się jednak zastanowić, jakie konsekwencje może mieć skuteczniejsze ściąganie podatków dochodowych.
Lewiński: Nowe wspaniałe zamówienia
Po zmianie niezależne dotąd mniejsze firmy zostaną praktycznie wyeliminowane z udziału w większych przetargach, zawężając pole konkurowania o nie niemal wyłącznie do większych przedsiębiorstw, którym łatwiej będzie się ustosunkować z władzą. To może się okazać bodźcem dla (dalszej) kartelizacji polskiego rynku zamówień publicznych. Ale utrudnienie w dostępie do kontraktów to nie wszystko
Sieroń: Nierówności dochodowe, czyli Piketty vs. Cantillon
Widmo krąży po świecie – widmo nierówności dochodowych. Prezydent Obama pod koniec 2013 r. określił je mianem kluczowego wyzwania naszych czasów, zaś niedawno wydana książka Thomasa Piketty’ego na ten temat pt. Capital in the Twenty-First Century stała się nawet bestsellerem, co w przypadku książek ekonomicznych (i to tak obszernych) jest nie lada sukcesem. Warto zatem przyjrzeć się nieco dokładniej nierównościom dochodowym (i majątkowym). Ich wzrost jest bowiem często przywoływany jako argument przeciwko wolnemu rynkowi i uzasadnienie wyższych (bardziej progresywnych) podatków.
Lewiński: Deflacja - problem, którego nie ma
Lipcowa deflacja na pierwszy rzut oka wydaje się nie mieć precedensu. Trzeba przyznać, że komentatorzy zręcznie podkręcają temat, opisując zjawisko jako „historyczne” i zachodzące po raz pierwszy od czasu prowadzenia przez GUS statystyk. Niektórzy usiłują odmalowywać obraz zaiste apokaliptyczny, przywołując stary keynesowski mit spirali deflacyjnej, niczym czarna dziura wysysającej całą aktywność gospodarczą wszechświata. Inni, na czele z byłym wicepremierem Janem Vincentem-Rostowskim, na szczęście tonują nieco te alarmistyczne tromtadracje.
Benedyk: Ujemne stopy procentowe Europejskiego Banku Centralnego
"Od 11 czerwca 2014 roku Europejski Bank Centralny stosuje ujemne (-0,1%) oprocentowanie wobec środków zgromadzonych przez banki komercyjne na depozycie (deposit facility — DF) w EBC. Wydawać by się mogło, że dokonała się wielka rewolucja i strefa euro znalazła się poza obszarem działania preferencji czasowej wymuszającej dodatnie oprocentowanie. Takie mniemanie jest jednak błędne z kilku powodów"
Machaj: Niezależność banku centralnego a sprzedaż polityki
Jałowość obecnej sytuacji polega na tym, że wielu ludziom wydaje się, iż doszło do kolejnego ujawnienia afery o „kręceniu lodów”. Powinniśmy jednak zdawać sobie sprawę z tego, że w kwestii państwowej produkcji pieniądza „lody są kręcone” permanentnie i legalnie, a personalia niczego tutaj nie zmienią. Obecne wypłynięcie taśm ma na celu właśnie przede wszystkim zmiany personalne. Najwyraźniej ktoś chce zgłosić swoją kandydaturę na nowego cukiernika. Tymczasem warto pamiętać, że nie o zmianę cukiernika chodzi, a o zmianę dużo głębszą i poważniejszą: o urynkowienie produkcji pieniądza i oderwanie jej od decyzji jakiejkolwiek państwowej instytucji. Obojętnie, czy ministerialnej, czy „niezależnej”. Jeśli oczywiście naszym celem jest stworzenie stabilnego otoczenia bankowego i finansowego dla polskiej gospodarki.
Benedyk: Bank centralny i dług publiczny
Warto zauważyć, że możliwość skupu długu to nie jedyna wątpliwa zmiana proponowana w ustawie o NBP. Według prof. K. Rybińskiego szykuje się także takie poszerzenie kompetencji zarządu NBP, które prowadzi do stworzenia drugiego kanału polityki pieniężnej w ramach walki o „poprawę stabilności systemu finansowego”. Taka zmiana sprawia, że prezes NBP mógłby prowadzić ekspansywną politykę pieniężną, nawet jeśli nie wyraziłaby na to zgody Rada Polityki Pieniężnej. Wszystko wskazuje więc na to, że zamiast ograniczać kompetencje władz państwowych w systemie pieniężnym, będziemy raczej zmierzać w odwrotnym kierunku.
Sieroń: OFE czy ZUS - fałszywy dylemat emerytalny
Od początku kwietnia do końca lipca 2014 r. Polacy mogą wybrać, czy 2,92 proc. ich zarobków będzie trafiać do Otwartych Funduszy Emerytalnych, czy - tak jak reszta składki emerytalnej (85 proc.) - do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Celem artykułu będzie analiza ewentualnych różnic przemawiających na korzyść jednej z tych dwóch instytucji. Omówimy także niektóre ważniejsze zmiany w systemie emerytalnym oraz argumenty za lub przeciw OFE.
Sieroń: Polskie Detroit?
Łódź stała się najszybciej wyludniającym się miastem w kraju, tracąc w przeciągu ćwierćwiecza ponad 140 tys. mieszkańców. Wciąż jednak nie jest za późno, aby Łódź nie podzieliła losów Detroit i zamiast tego, żeby rosła oraz „miała pałace wspaniałe, ogrody piękne, żeby był wielki ruch, wielki handel i wielki pieniądz". Magistrat musi porzucić jedynie przekonanie o zbawiennej roli inwestycji komunalnych i uwolnić po prostu hamowaną przez biurokrację energię Lodzermenschów.
Fiszer: Miliony na kolej, która nie zdaje egzaminu
Olbrzymie utrudnienia dla podróżnych zdarzają się na polskiej kolei niemal każdej zimy. W tym roku opóźnienia pociągów w pierwszych dniach po spadku temperatur osiągnęły jednak wartości, przynajmniej w skali ostatnich lat, rekordowe. Przyjrzyjmy się zatem skali problemów, spróbujmy znaleźć ich przyczynę i określić, ile do opóźnionych o kilkanaście godzin kursów dołożył podatnik.
Benedyk: Strachy na lachy
Wbrew temu, co często słyszymy z ust naszych ministrów finansów, większe wydatki publiczne wcale nie mają zbawiennego wpływu na gospodarkę. W krótkim okresie mogą one sztucznie napompować statystyki PKB, jednak trwale paraliżują one inwestycyjne wysiłki przedsiębiorców.
Gruhn: Cała Polska czyta wydawcom
Wydawcy chcą, aby na nowości książkowe przez ustalony czas obowiązywała stała cena. Ograniczenie promocji ma doprowadzić do: obniżenia cen oraz poszerzenia i zróżnicowania oferty czytelniczej. Gdyby to bibliofilom nie wystarczyło, to przewiduje się również wzrost czytelnictwa, a pośrednio także i innowacyjności.
Spółki Skarbu Państwa i prywatyzacja
Sieroń: Prywatyzacja po polsku
Jest rzeczą zdumiewającą, że proces prywatyzacji trwa już w Polsce ponad dwadzieścia lat, zaś państwowe spółki mają wciąż ok. siedemnastoprocentowy udział w produkcji globalnej. Jak wynika z raportu FOR-u, pod względem struktury zatrudnienia sytuacja wygląda podobnie: ponad 16 proc. osób pracujących poza administracją publiczną jest zatrudnionych w spółkach nadzorowanych przez Skarb Państwa i odsetek ten należy do najwyższych w Europie.
Falkowski: To może skróćmy czas pracy do 10 godzin?
Propozycja ustawowego ograniczenia czasu pracy do 38 godzin w tygodniu należy do kategorii pomysłów, której można by nadać roboczą nazwę „jak uszczęśliwić ludzkość za pomocą dekretu?”. Od razu też nasuwa się pytanie, dlaczego proponuje się ograniczenie do 38, a nie np. 10 godzin, skoro wprowadzenie takiej regulacji miałoby przynieść gospodarce „same korzyści”. A może skrócić tydzień pracy do 0 godzin?
Kubisz: Prawo biedy Ricardo
Nie jest uzasadnieniem dla protekcjonizmu fakt, że pewne inwestycje w Polsce zostały źle przemyślane. Jeśli bowiem to takie dobre, to może pójdźmy za sarkastyczną radą Hansa-Hermanna Hoppego i wprowadźmy cła protekcyjne na granicach województw! Dlaczego Wrocław ma mieć przemysł gorszy niż Warszawa? Dlaczego Łódź ma być uzależniona od Śląska? Może jeszcze lepiej na granicach powiatów? Posiadanie własnego przemysłu, dublującego produkcję zagranicy można uzasadnić zmiennymi kolejami historii i ubezpieczaniem się na wypadek rewolucji w innych krajach i upadku samego wolnego handlu. Uzasadnienia ekonomicznego w ramach wolnego handlu nie ma jednak żadnego, a już na pewno nie jest nim prawo asocjacji Ricardo jako droga do ubóstwa.
Fiszer: Jak rząd ogranicza mobilność niepełnosprawnych
Pasażerowie tracą kolejne połączenia. O ile ci zdrowi i z bogatszych dużych ośrodków zwyczajnie zatankują samochód, to inni z przyczyn zdrowotnych lub ekonomicznych zmuszeni są zrezygnować z podróży. A wszystko w imię dbania o ich mobilność.
Gruhn: Naukowcu, otwórz szafkę! Otwarty dostęp do publikacji naukowych
Publikowanie w otwartym dostępie czy na wolnych licencjach daje wiele korzyści, w tym porównywalne do tych oferowanych przez tradycyjne czasopisma. Jednak najważniejszym argumentem jest to, że realizuje ono zasadę dzielenia się wynikami prac naukowych oraz daje czytelnikom (podatnikom) możliwość zapoznania się z badaniami realizowanymi wszak za pieniądze publiczne.
Sieroń: Jak rząd niszczy drobną przedsiębiorczość?
Dlaczego państwo wprowadza regulacje uderzające w drobnych przedsiębiorców, którzy przecież generują prawie połowę PKB? Otóż, odpowiedź jest prosta. Drobni przedsiębiorcy, z definicji, są rozproszeni i posiadają słabą pozycję przetargową, wobec czego trudniej w ich przypadku o skuteczny lobbing. Często to właśnie duże firmy forsują rozwiązania, które — pod pretekstem ochrony branży albo bezpieczeństwa klientów — są wymierzone w ich potencjalną konkurencję...
Fiszer: Czy zje nas Deutsche Bahn?
Uzależniona nie od popytu, a od urzędniczych decyzji oferta przewoźników kolejowych jest tak niestabilna, jak sytuacja polityczna i stan finansów władzy wszelkich szczebli. Dalekobieżne pociągi opłacane z państwowej kasy — jest ich coraz mniej, choć wydatki na ich uruchomienie nie spadają — na niektórych trasach kursują tak, jakby decyzja o ich jeździe odbywała się w drodze losowania
Wołangiewicz: Nosili nie raz, nie kilka – zanieśmy im Wilczka!
Ustawa Wilczka była niegdyś najbardziej liberalnym aktem prawa gospodarczego w Europie. Obecnie jej wprowadzenie wydaje się wręcz niemożliwe. Wciąż istnieje grupa, dla której kres inflacji prawa, zwięzłe i klarowne uregulowania, a na najżywotniej interesującym nas poletku prawa gospodarczego, powrót do wolności rodem z ustawy Wilczka, oznaczałby utratę przywilejów.
