Jabłecki, Bitner: Lange i lustratorzy
W zeszłotygodniowym sobotnio-niedzielnym wydaniu Gazety Wyborczej ukazał się artykuł Pana Profesora Tadeusza Kowalika pt. "Lange i lustratorzy" (GW 2-3.09.2006). W swoim tekście Profesor Kowalik odpierał zarzuty stawiane przez niektórych historyków, jakoby Oskar Lange był agentem sowieckiego wywiadu. Niezależnie jednak od słuszności czy niesłuszności tych zarzutów - których oczywiście nie jesteśmy w stanie ocenić - artykuł Profesora Kowalika rozczarowuje.
Bastiat vs. Proudhon – o darmowym kredycie: List czwarty
F. Bastiat odpowiada P.J. Proudhonowi na jego krytykę (a jednocześnie pochwałę!) procentu oraz broni kapitału jako najważniejszego twórcy bogactwa narodów. Replika Proudhona - już wkrótce.
Salerno: Wpływ "Essai" Cantillona na metodologię J. B. Saya
O przełomowych dla nauki ekonomii cechach metodologicznych znanego eseju Richarda Cantillona oraz o ich niepełnym wpływie na Jeana-Baptistę Saya w swoim artykule pisze Joseph T. Salerno. Autor podkreśla niezwykłe elementy metodologii autora "Essai", które przetrwały kolejnych ekonomistów, odnajdując się we współczesnej metodologii Szkoły Austriackiej, oraz te, które zdążyły zostać zapomniane i musiały być wymyślone na nowo...
Machaj: Słów kilka o ekonomii dobrobytu
Zwolennicy gospodarki rynkowej podkreślają zazwyczaj, że na transakcjach rynkowych "zyskują" obie strony transakcji. Niektórzy nawet posuwają się do stwierdzeń zdecydowanie mocniejszych, np. że wszyscy zyskują, lub że w wyniku dobrowolnych wymian podnosi się ogólny dobrobyt społeczny. Lecz nie wszystko jest takie, jakim się wydaje.
Sennholz: Przeciw płacy minimalnej
"Dobre intencje, połączone z błędem i ignorancją, mogą mieć niepożądane skutki. Nie ma na to lepszego przykładu niż płaca minimalna" - o problemie politycznych ingerencji w wolność pracy pisze Hans Sennholz.
Machaj: Drużyna A - w obronie anarchokapitalizmu
"Drużyna A" broni idei prawa naturalnego, odrzuca koncepcje nominalizmu, sprzeciwia się relatywizmowi etycznemu i epistemologicznemu, wspiera przedsiębiorczość i wolny rynek, wychwala podział pracy i gospodarkę pieniężną, postawę moralną stawiając na pewnym gruncie aksjomatu nieagresji. Odrzuca też konieczność regulacji rynku, podważa sens instytucji rządu wykazując jego ułomności, a także pokazuje, jak ludzkie działanie kształtuje społeczeństwo. O anarchokapitalistycznej Drużynie A pisze Mateusz Machaj.
Bastiat vs. Proudhon – o darmowym kredycie: List trzeci
Oto trzeci już list z debaty pomiędzy P.J. Proudhonem a F. Bastiatem. Tym razem P.J. Proudhon odpowiada Bastiatowi, twierdząc, iż procent co prawda jest usługą, lecz bez problemu można zlikwidować jego egzekwowanie (na czym bezpłodnie "żerują" kapitaliści), poprzez "prosty" zabieg powołania drugiego banku centralnego - banku pożyczkowego. Odpowiedź F. Bastiata już niedługo na www.mises.pl.
Shostak: Dywersyfikacja – austriackie spojrzenie
O spojrzeniu Szkoły Austriackiej na kwestię dywersyfikacji portfela inwestycyjnego oraz o koncepcji Modern Portfolio Theory pisze Frank Shostak. Zapraszamy do lektury!
Rozmowa z Mateuszem Machajem: Dlaczego <em>Human Action</em>?
Dlaczego "Human Action" jest tak ważną książką? Czy rzeczywiście zasługuje na to, żeby po kilkudziesięciu latach od jej pierwszego wydania tłumaczyć ją na polski? - Na te i inne pytania odpowiada w rozmowie z nami Mateusz Machaj, Fundator Instytutu Misesa.
Rothbard: Rola wydatków rządowych we wskaźnikach produktu narodowego
Ostatnio coraz częściej używa się wskaźników produktu narodowego aby przedstawić całkowitą produkcję społeczeństwa, a niekiedy też stan „dobrobytu ekonomicznego”. Jednak tych statystyk nie można wykorzystać do formułowania bądź też testowania teorii ekonomicznych ponieważ po pierwsze, są one niekompletną mieszaniną wartości brutto i netto, a po drugie,, nie istnieje obiektywnie mierzalny „poziom cen” umożliwiający wyliczenie dokładnego „deflatora”, dzięki któremu moglibyśmy wyliczyć zagregowany produkt fizyczny. Wskaźniki produktu narodowego mogą być co prawda użyteczne dla historyków gospodarki, którzy opisują i analizują dane okresy historyczne, lecz te stosowane obecnie mogą prowadzić do błędnych wniosków nawet w tym przypadku.
Machaj: Karl Marx, komunista
Marx miał wielu krytyków. Murray Newton Rothbard był jednym z najlepszych, głównie dzięki temu, że nazywał rzeczy po imieniu. Karl Marx był po prostu komunistą i bynajmniej nie chodzi o to, że słowo "komunista" jest obelgą. Stwierdzenie takie z początku może wydawać się niezbyt odkrywcze, ale Rothbard przekonuje nas, że jest to ścieżka, z której nie wolno nigdy zbaczać. Komunistyczne poglądy Marxa są bowiem punktem wyjścia do analizy jego poglądów filozoficznych, historycznych, ekonomicznych i socjologicznych.
Adam Heydel: Dążności etatystyczne w Polsce
O rozwoju, bogatej historii oraz współczesnej Autorowi, czyli międzywojennej, sytuacji etatyzmu w Polsce w swoim artykule pisze Adam Heydel. Instytut Misesa ma przyjemność zaprosić Czytelników do lektury!
Adam Heydel: Gospodarcze granice liberalizmu i etatyzmu
"(...) nie będę mówił w niniejszej pracy o etycznych, politycznych, narodowych i kulturalnych względach, które w wielu punktach ścieśniać mogą - ścieśniać niekiedy muszą - pole liberalnej polityki ekonomicznej. Chcę mówić o zakresie, w którym uważam za uzasadniony liberalizm, względnie uznaje potrzebę interwencji państwa, ze względów wyłącznie gospodarczych. Przez względy gospodarcze rozumiem dążenie do powiększenia ogółu bogactwa danego społeczeństwa." Instytut Misesa przedstawia pracę Adama Heydla, w której Autor stara się zarysować ramy systemu liberalnego w gospodarce.
Adam Heydel (1893-1941)(1)
"Choć [antyetatystyczne poglądy Adama Heydla] były po wojnie zawzięcie tępione (sam Oskar Lange polecił usunąć jego podręczniki ze studenckiego księgozbioru), jednak pamięć przetrwała. Dziś te idee wieńczone są nagrodami Nobla – zaś Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego jednomyślnie przyznał pośmiertnie profesorowi medal „MERENTIBUS”. Wydaje się, że nadeszła pora by upomnieć się o godniejszą oprawę jego zasług." Instytut Misesa publikuje krótką notkę biograficzną ekonomicznego autora z czasów międzywojnia jako wstęp do dalszych publikacji tego przedstawiciela słynnej "Szkoły Krakowskiej".
Radykalna ekonomia - wywiad z profesorem Walterem Blockiem
Walter Block wykłada ekonomię na Loyola University w Nowym Orleanie i jest starszym pracownikiem Instytutu Ludwiga von Misesa. Będący także współwydawcą "The Quarterly Journal of Austrian Economics", Block jest autorem licznych książek i publikacji, z których niewątpliwie najbardziej znaną jest "Defending the undefendable". Wywiad z nim przeprowadził wiosną 1999 roku Austrian Economics Newsletter.
Bastiat vs. Proudhon - o darmowym kredycie: List drugi
Prezentujemy drugi z czternastu listów w dyskusji F. Bastiata z P.J. Proudhonem o darmowym kredycie. Tym razem Bastiat odpowiada F.C. Chevému na poczynione przezeń w liście pierwszym zarzuty wobec procentu jako takiego. Bastiat twierdzi, iż użytkowanie własności niesie ze sobą dla użytkownika określoną wartość, wnosi też do dyskusji argumenty mówiące o swobodzie wymiany i produktywności kapitału. Zapraszamy do lektury - kolejne listy już niedługo na naszej stronie!
Jabłecki: Decyzje i marzenia Zyty Gilowskiej
I stało się. Rząd przyjął projekt reformy podatkowej opracowanej przez panią premier Zytę Gilowską. Rychło w czas, bo przecież toczona przez PiS na całego wojna z "układem" kosztuje; nowe posady, resorty i biura też same na siebie nie zarobią, a na dodatek podwyżek w tej czy innej formie zaczęły się także ostatnio domagać różne grupy tzw. budżetówki. Na takie rządowe kłopoty najlepsza jest reforma podatkowa - najlepiej taka, która pozwoli "dopiąć budżet" i jednocześnie nie da największym społecznym krzykaczom powodu do niezadowolenia. Niestety jednak, wbrew zapewnieniom premiera i żelaznej damy finansów, ktoś będzie musiał stracić, żeby ktoś inny zyskał, bo - jak mawiał Murray Rothbard - podatki to jedyna faktycznie istniejąca gra o sumie zerowej.
Jabłecki: Polska w cieniu Wall Street, czyli kulisy kredytowania II RP
W latach dwudziestych minionego stulecia Polskę odwiedziła grupa amerykańskich ekspertów finansowych, których zadaniem było ukształtowanie naszego systemu gospodarczego w taki sposób, aby – jak mówiono – przystawał on do nowych amerykańskich standardów i gwarantował bezpieczne włączenie się naszego kraju w sieć międzynarodowych stosunków handlowych. „Nowe standardy” oznaczały przede wszystkim centralizację systemu bankowego i szereg dość zagadkowych reform gospodarczych, za których wprowadzenie nagrodą miał być kredyt, który pomógłby powojennej Polsce stanąć na nogi. Rzecz jednak w tym, że pożyczki zagraniczne – choć powszechnie wychwalane jako wyraz wspaniałomyślności – są na ogół jednak raczej wyrazem pragmatyzmu i służą osiągnięciu określonych celów politycznych. W każdym razie wszystko wskazuje na to, że taki właśnie był cel pożyczek zagranicznych udzielonych Polsce w dwudziestoleciu międzywojennym.
Bastiat vs. Proudhon - o darmowym kredycie: List pierwszy
Prezentujemy pierwszy z czternastu listów w dyskusji F. Bastiata z P.J. Proudhonem o darmowym kredycie. Pierwszy list jest odpowiedzią F.C. Chevégo, redaktora "Głosu Ludu", na esej Bastiata "Kredyt i renta". Kolejne listy, pisane już wyłącznie przez Bastiata i Proudhona, dostępne w całości jedynie po francusku, już wkrótce na naszej stronie. Zapraszamy do lektury!
Machaj, Jabłecki: Teoria i historia Imperium Americanum
Rzut oka na historię Stanów Zjednoczonych Ameryki XX wieku odkrywa przed nami długi zapis wojen, interwencji zbrojnych, akcji „pacyfikacyjnych”, działań prewencyjnych, konferencji pokojowych, spotkań i nasiadówek politycznych. Trudno jednak oprzeć się wrażeniu, że kształtowana przez politycznie poprawne media pamięć o tych wydarzeniach przypomina chaotyczny zbiór niepowiązanych ze sobą stopklatek. Prezydent Franklin Delano Roosevelt mawiał jednak, że w polityce nic nie dzieje się przypadkiem, a jeśli się dzieje, to można iść o zakład, że tak to zostało zaplanowane. Warto więc chyba, niejako dla odmiany, zadać sobie trud i spojrzeć na historię USA nie jak na materiał filmowy z FOX News, ale jak na zapis realizacji planów, zamysłów, knowań i intryg. Słowem, zadać sobie pytanie nie tylko o to, jak naprawdę przedstawia się amerykańska rzeczywistość, ale również o to, dlaczego akurat tak, a nie inaczej.
