Anderson: Jak stworzyć niedobór?
Ludzie nie są zadowoleni z ostatniej fali wzrostu ceny paliw i, co nie jest niespodzianką, żądają odpowiedzi – i „rozwiązań” – od niewłaściwych osób: od klas politycznych. Jaskrawym przykładem są Hawaje, gdzie cena paliwa będzie wkrótce kontrolowana przez prawo, a nie przez rynek. Hawajczycy już w niedalekiej przyszłości odkryją, że „rozwiązania”, które wspierali, mają efekt odwrotny od rzekomo zamierzonego.
Lemieux: W obronie łapówek
Dlaczego przekupywanie urzędników państwowych powinno być nielegalne? Z pewnością najlepszą sytuacją byłaby taka, w której państwo jest tak silnie ograniczone w swoich kompetencjach, że nie ma wiele do zaoferowania jeśli chodzi o przywileje i gdzie w rezultacie nie praktykuje się przekupywania urzędników. Najgorszą sytuacją jest zaś taka, w której państwo jest wszechmocne i urzędnicy państwowi nie mogą być przekupieni, chyba, że za wysoką cenę (mając na myśli spodziewane kary) lub w pokrętny sposób. Pomiędzy najlepszą a najgorszą możliwością jest też namiastka najlepszej możliwości, gdy urzędnik państwowy może zostać przekupiony, aby oferujący łapówkę mógł kontynuować swoją pokojową działalność.
Murphy: O szansach prawa prywatnego
Niezależnie od tego, czy społeczeństwo jest w anarchii, czy też jest zdominowane przez aparat państwowy, jednostki ludzkie zawsze będą toczyć między sobą spory. Chociaż większość sporów rozstrzygają pomiędzy sobą sami zainteresowani, to niektóre niezgodności są na to zbyt poważne. W takich przypadkach strony sporu (w warunkach anarchii) mogą zwrócić się do sędziego, który jest po prostu osobą, która zgadza się wydać opinię w ich sporze. Tak Robert P. Murphy rozpoczyna swoje rozważania na temat efektywnego i sprawiedliwego stanowienia prawa w środowisku prywatnym.
Rothbard: Socjalizm Nixona
Ten ważny esej ukazał się w styczniu 1971, przed kontrolą cen i płac wprowadzoną przez Nixona i przed wieloma innymi interwencjami z czasu jego prezydentury. Rothbard przewidział przyszły stan gospodarki Nixona pod każdym względem. Esej ten jest ważny również z innej przyczyny: republikański socjalizm, jak słusznie dostrzega Autor, przynosi profity konserwatywnemu elektoratowi, korzysta z cichego wsparcia konserwatywnych organów opiniotwórczych, a jest przy tym nie mniej socjalistyczny niż ten ukuty przez Demokratów, a prawdopodobnie nawet i bardziej. Tekst pochodzi z codziennych artykułów Mises Daily.
Komentarz cotygodniowy: Analiza manifestu gospodarczego PiS
Czy warto czytać ten trzydziestopięciostronicowy dokument? Naprawdę trudno domyślić się, kim miałby być adresat dokumentu. Ciągła krytyka poprzedniej ekipy, momentami bardzo rozwlekle opisowy styl i liczne „atrakcyjne” graficzne schematy mogłyby sugerować, że zespół dr. Mecha zwraca się do szerszej rzeszy członków i sympatyków PiSu, jednak niezwykle zawiły język przesycony często nie wyjaśnianymi terminami sugeruje, że czytelnik powinien być (przynajmniej z zamiłowania) ekonomistą. Przyjrzyjmy się zatem propozycjom, które tu padają, okiem ekonomisty.
Rothbard: Dlaczego konserwatyści kochają wojnę i państwo?
Zbyt wielu libertarian mylnie wiąże przyszłość wolności z ponoć silniejszym i rzekomo pokrewnym ruchem konserwatywnym; łatwo dzięki temu zrozumieć, dlaczego wielu współczesnych libertarian charakteryzuje pesymizm w odniesieniu do przyszłości. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie, że mimo tego, iż przyszłość wolności na świecie nie rysuje się w radosnych barwach, prawidłową postawą libertarian powinien być niegasnący długoterminowy optymizm.
Bastiat: Petycja producentów świec
"Od producentów świeczek, latarni, lichtarzy, lamp ulicznych, knotów i kapturów do gaszenia świec oraz od producentów łoju, oleju, rycyny, alkoholu i ogólnie wszystkiego, co się wiąże z oświetleniem. Do czcigodnych członków Izby Deputowanych. Panowie: Jesteście na dobrej drodze." Ten fragment "Petycji" Bastiata to jedynie przedsmak klasycznego popisu argumentacji reductio ad absurdum, pokazującej, jak gigantycznym oszustwem jest twierdzenie polityków, iż skutkiem zamknięcia przed handlem granic będzie ochrona krajowego rynku.
Murphy: Hayeka plan prywatyzacji pieniądza
Najsławniejszym ekonomistą Szkoły Austriackiej jest laureat nagrody Nobla z roku 1974, Friedrich Hayek. Ze względu na jego umiarkowane poglądy usprawiedliwiające w wielu przypadkach interwencje państwa, ortodoksyjni zwolennicy Rothbarda zwykli uważać Hayeka za „nie dość kryształowego” w wielu kwestiach. Jest jednak jeden obszar, gdzie Hayek jest z pewnością bardziej radykalny niż nawet Murray Rothbard. Są to instytucje monetarne. Tekst pochodzi z codziennych artykułów Mises Daily.
Hülsmann: W jaki sposób państwo niszczy rodzinę?
Laissez faire - doktryna mówiąca, że państwo nie powinno nikomu przeszkadzać w korzystaniu z praw własności - jest imperatywem kategorycznym. Każdy powinien móc postępować ze swoją własnością według uznania i powinno to dotyczyć wszystkich okoliczności i sytuacji życiowych. Każdy może zarządzać tylko swoją własnością, zaś rzeczami innych ludzi tylko wtedy, kiedy wyrazili na to zgodę. W polityce społecznej laissez faire jest również najlepszą receptą. Polityka rodzinna jest tu bardzo pouczającym przykładem.
Komentarz cotygodniowy: Bon oświatowy
Na swojej konwencji prezydenckiej Platforma Obywatelska odświeżyła pomysł wprowadzenia bonów oświatowych. Punkt ten był w programie AWS w 1997 roku, choć, jak się państwo pewnie domyślają, pomysł nie pochodzi od naszych polityków a za autora tej koncepcji uważa się profesora Miltona Friedmana. Niewtajemniczonym wyjaśniam, że chodzi o przekazywanie rodzicom dotacji w formie bonu pieniężnego, którym „płacić” mogą jedynie czesne w szkole (najczęściej uznanej przedtem przez rząd). Czy jednak to rozwiązanie jest satysfakcjonujące, czy też może jesteśmy ciągle daleko od ideału?
Josef Šíma – austriak w Pradze
Wywiad z Josefem Šímą, organizatorem Praskiej Konferencji Ekonomii Politycznej (PCPE) i dyrektorem wydawniczym Liberální Institut przeprowadza Juliusz Jabłecki.
Hülsmann: Projekt liberalnej reformy walutowej
W mało jakiej dziedzinie są liberalne reformy tak potrzebne jak w zakresie produkcji pieniądza. Pieniądz państwowy – pieniądz papierowy – jest najgroźniejszym środkiem, dzięki któremu nowoczesne państwa zapewniają sobie panowanie i doprowadzają rządzone przez siebie kraje do ruiny. Dzięki drukarce banknotów państwo i jego siepacze uzyskują owe dodatkowe środki, których nie ważą się odebrać obywatelom otwarcie w formie podatków. A pod koniec każdego eksperymentu z pieniądzem papierowym czeka nieodzownie hiperinflacja i upadek przeregulowanej gospodarki. Jak można pozbyć się takiego systemu?
Bitner: Prorok codzienny
Z okazji zbliżających się wyborów zamierzam poświęcić kilka „komentarzy” analizie programów gospodarczych kandydatów. Doskonale zdaje sobie sprawę, że pozycja konstytucyjna prezydenta daje mu minimalny wpływ na sprawy gospodarcze. Są jednak to wybory przyciągające uwagę opinii publicznej, a przedstawiane idee są szeroko dyskutowane w mediach. Niektóre występujące tam postulaty są dość popularne w społeczeństwie, więc warto (chciałoby się powiedzieć raz na zawsze) je obalić.
Armentano: Krytyczny przegląd teorii monopolu
Jedną z najbardziej kontrowersyjnych dziedzin ekonomii austriackiej, na której temat toczą się ostre dysputy wśród najbardziej nawet uznanych teoretyków, jest teoria monopolu. Rzeczywiście, jak zobaczymy w niniejszym artykule, nie są to jedynie niuanse semantyczne, ani szczegóły, które nie niosą żadnych teoretycznych implikacji. Są to ważne, a wręcz fundamentalne niezgodności między najznamienitszymi Austriakami, na które złożyły się całkowicie rozbieżne teorie dotyczące definicji monopolu, jego powstania oraz przypuszczalnego wpływu na suwerenność konsumentów i efektywność alokacji zasobów.
Mises: Lord Keynes a Prawo Saya
Główny wkład Lorda Keynesa nie polega na stworzeniu nowych pomysłów, ale „na ucieczce od stworzonych dawniej”, jak oznajmił w końcowej części wstępu do swojej „Ogólnej teorii”. Keynesiści głoszą, że jego wiekopomne osiągnięcie polega na całkowitym obaleniu czegoś, co jest znane jako Prawo Rynków Saya. Ludwig von Mises pokazuje, że są w błędzie.
Bitner: Głos oblężonego socjalisty
W sobotnio-niedzielnym wydaniu Gazety Wyborczej ukazał się tekst „NBP nauczy cię liberalizmu” pana Sławomira Sierakowskiego dotyczący dyskusji o gospodarce w życiu publicznym. Z artykułu możemy dowiedzieć się między innymi, że żyjemy państwie zdominowanym przez liberalną ideologię gospodarczą. Zdaniem autora tzw. neoliberałowie zdominowali dyskurs publiczny, przeciągnęli na swoją stronę wszystkich ekspertów i dziennikarzy, a gospodarka przestała być elementem sporu politycznego w Polsce. Obowiązujący paradygmat przedstawia się tak: „najniższe możliwe podatki, prywatyzacja wszystkiego, no i najważniejsze: inflacja – najlepiej zerowa”. Cóż, gdyby tak było, moglibyśmy zastanowić się nad zamknięciem tej strony, bo po co strzępić język mówiąc coś, co już wszyscy wiedzą.
Rybak: Przyszłość kapitalizmu
O tym, co Ludwig von Mises sądził na temat przyszłości kapitalizmu, o tym, czy interwencjonizm jest polityką mającą szanse na stabilne trwanie oraz o poglądach tego wielkiego Austriaka na propagowanie liberalizmu i tych poglądów ewolucji, pisze w swoim artykule pt. "Dylematy rozwoju kapitalizmu w ujęciu misesowskim" Katarzyna Rybak. Polecamy gorąco lekturę!
Hoppe: Moja walka z policją myśli
Hans-Hermann Hoppe pisze o swojej walce z wrogimi siłami policji politycznej poprawności na Uniwersytecie w Las Vegas, na którym uczy. Artykuł pochodzi z codziennych artykułów Mises Daily.
Greaves: Na ile Rand była uczniem Misesa?
Bettina B. Greaves pisze o podobieństwach między Ayn Rand a Ludwigiem von Misesem opisanych w pracy Ayn Rand Among the Austrians, które ukazało się w wiosennym wydaniu The Journal of Ayn Rand Studies. Artykuł pochodzi z codziennych artykułów Mises Daily.
Anderson: Ekonomia końca życia
William L. Anderson pisze o sprawie Terri Schiavo oraz problematyce ekonomicznej i politycznej w służbie zdrowia. Artykuł niniejszy to tłumaczenie jednego z codziennych artykułów Mises Daily.
Rothbard: Hermeneutyczna inwazja na filozofię i ekonomię
Obszar po obszarze, od literatury do teorii politycznej, filozofii czy historii, wszystkie nauki padły w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat ofiarą inwazji aroganckiej bandy hermeneutyków, a w chwili, gdy Murray N. Rothbard pisał swój artykuł, i ekonomia stała się celem ataku. Z tego też względu jego artykuł ma na celu wyprowadzenie skutecznego kontruderzenia.
