Debata: Filozofia libertariańska a państwowe granice
Instytut Misesa i Stowarzyszenie Libertariańskie zorganizowały wspólnie 20 października 2015 r. spotkanie: „Filozofia libertariańska a państwowe granice. Debata na marginesie exodusu ludności z Bliskiego Wschodu”. We Wrocławiu stawili się: dr Jakub Wozinski, Jakub Bożydar Wiśniewski, Norbert Slenzok, Jan Lewiński, którzy próbowali odpowiedzieć na pytanie o to, jak powinna wyglądać właściwa libertariańska odpowiedź na pytania dotyczące ewentualnych restrykcji imigracyjnych. Debatę moderował dr Mateusz Machaj, fundator Instytutu Misesa.
Hoppe: Jak walczyć z współczesnym państwem
Nawet jeżeli niemożliwe jest zdobycie poparcia większości dla programu zdecydowanie antydemokratycznego na skalę ogólnonarodową, osiągalne wydaje się zdobycie takiego poparcia większości w odpowiednio małych obszarach i dla funkcji lokalnych lub regionalnych w obrębie nadrzędnej struktury demokratycznej. Zupełnie realistyczne wydaje się założenie, że takie większości istnieją w tysiącach miejsc.
Hoppe: Ekonomia, filozofia i polityka (wywiad)
Jako młody człowiek, uczeń szkoły średniej w Niemczech, byłem marksistą. Następnie, jako student na Uniwersytecie we Frankfurcie, natknąłem się na krytykę Marksa ze strony Böhm-Bawerka i na tym zakończyła się dla mnie marksistowska ekonomia. Następnie sprawy potoczyły się bardzo szybko. Najpierw natknąłem się na Miltona Friedmana (całkiem niezły), później na Hayeka (lepszy), Misesa (o wiele lepszy z uwagi na precyzyjną Misesowską antypozytywistyczno-aprioryczną metodologię), wreszcie na najważniejszego następcę teorii Misesa — Murraya N. Rothbarda.
McMaken: Separatyzm wenecki
Mieszkańcy Wenecji doszli do wniosku, że są narodem zasługującym na samorządność, w oczywisty sposób uciśnionym, a cały świat zmierza ku fragmentaryzacji — pozytywnej fragmentaryzacji — w której lokalne tradycje mieszają się w procesie globalnej wymiany.
Young: Wolność i dobrobyt w Liechtensteinie. Analiza hoppeańska
Liechtenstein od dawna uznawany jest za jeden z najbardziej wolnych i najlepiej prosperujących krajów na świecie. Mimo to rozwój Liechtensteinu poddano analizie w niewielkim stopniu, ponieważ nieliczne istniejące badania prowadzono w języku niemieckim, przez co były one niedostępne większości amerykańskich uczonych. Ponadto wielu nie widziało potrzeby zajmowania się Liechtensteinem, postrzegając go jako wypadek historii z anachronicznym ustrojem politycznym. Monarchia Liechtensteinu, w odróżnieniu od monarchii w większości pozostałych państw europejskich, utrzymuje szeroki zakres władzy i bierze udział w codziennych działaniach rządu.
Hoppe, Hülsmann, Block: Przeciwko środkom fiducjarnym
Selgin i White nie zdają sobie sprawy, że porozumienie uwzględniające system rezerwy cząstkowej wprowadza nie mniejsze sprzeczności, niż te będące rezultatem handlu latającymi słoniami czy kwadratowymi kołami. W zasadzie sprzeczności takie przy bankowości rezerwy cząstkowej są zdecydowanie większe. Podczas gdy sprzeczności wynikające z umów odnośnie przykładowo latających słoni są jedynie przypadkowe i mają charakter empiryczny (jest możliwe do pojęcia, że gdzieś w innym świecie latające słonie mogą istnieć, zatem umożliwiając takie umowy), sprzeczności płynące z umów bankowości cząstkowej są nieuniknione.
Nowakowski: O krytyce demokratycznych „zarządców” w filozofii politycznej Hansa-Hermanna Hoppego
Z dużą satysfakcją odnotowujemy, że tematyka libertariańska jest coraz częściej poruszana przez polskich autorów. Tydzień temu prezentowaliśmy książkę dr. Jurusia pt. "W poszukiwaniu podstaw libertarianizmu", zaś dziś publikujemy artykuł Pawła Nowakowskiego, doktoranta na Uniwersytecie Wrocławskim, poświęcony filozofii politycznej Hansa-Hermanna Hoppego.
Hoppe: Jak Mises odbudował ekonomię?
W poszukiwaniu fundamentów ekonomii Mises wykracza poza intuicję. Podejmuje wyzwanie rzucone przez empiryzm i historyzm w celu systematycznego zrekonstruowania podstaw, na których owe przeczucia mogą być zrozumiane jako poprawne i uzasadnione. Nie chce on w ten sposób pomóc w ustanowieniu nowej dyscypliny ekonomii. Bynajmniej, poprzez wyjaśnienie tego, co wcześniej pojmowano wyłącznie intuicyjnie, Mises wykracza daleko poza to, czego dotychczas dokonano. Rekonstruując racjonalne fundamenty intuicji ekonomistów, daje nam pewność co do właściwej ścieżki ku wszelkim przyszłym odkryciom w ekonomii oraz zabezpiecza nas przed systematycznym intelektualnym błędem.
Hoppe: Przedsiębiorczość w warunkach pustej własności
Fizyczne cechy środków produkcji oraz fizyczny charakter pieniądza towarowego stanowią podstawy, dzięki którym możliwe jest skuteczne działanie kapitalistycznego przedsiębiorcy. Państwo poprzez swoje działania w sferze monetarnej zamienia pieniądz towarowy na pusty pieniądz a poprzez regulacje wykorzystania własności zamienia fizyczną własność we własność pustą. W takich warunkach radykalnie zmienia się charakter działań przedsiębiorcy. Zamiast starać się zaspokoić potrzeby konsumentów musi zaspokajać pragnienia biurokratów i polityków.
[VIDEO] Hoppe: Społeczeństwo prawa państwowego czy prywatnego?
Zachęcamy do obejrzenia wykładu Hansa-Hermanna Hoppego o różnicach między systemem prawa prywatnego a systemem prawa państwowego, który został wygłoszony na drugim Seminarium austriackiej szkoły ekonomii zorganizowanym przez Mises Brasil w Porto Alegre, w kwietniu 2011 r.
Hoppe: Dlaczego Mises (a nie Hayek)?
Hayek jest bardziej znany wśród środowisk naukowych niż Mises. Ludzie, którzy piszą o nobliście, na ogół nie są ekonomistami — znają Hayeka z prac dotyczących filozofii politycznej. W tych właśnie pracach widać największą różnicę między Hayekiem a Misesem. Mises to radykalny klasyczny liberał nieskory do kompromisów, podczas gdy Hayek w swoich pracach z łatwością przystaje na wiele politycznych i gospodarczych pomysłów socjaldemokratów. Tym samym stawianie Hayeka za wzór wolnościowego myśliciela jest niezwykle wygodne dla tych, którym bliskie są idee socjalistyczne.
Wozinski: <em>A priori</em> sprawiedliwości
Tytuł tej pracy odwołuje się do teoretycznie uzasadnionego przekonania, iż sprawiedliwość nie jest czymś, co można ustalić w sposób arbitralny, lecz polega na właściwym odczytaniu rzeczywistości. Bliższe przyjrzenie się temu, czym jest prawo i na czym polegają jego zasady, przynosi w rezultacie pewien dający się jasno wyodrębnić szkielet, który można określić mianem a priori sprawiedliwości.
Hoppe: Dlaczego państwo żąda kontroli nad pieniądzem
Wyobraź sobie, że stoisz na czele państwa, instytucji posiadającej terytorialny monopol na podejmowanie ostatecznych decyzji w przypadku każdego konfliktu, wliczając w to konflikty z udziałem samego państwa i jego pracowników. Sądzę, że możemy przewidzieć, jaka będzie twoja postawa i działanie dotyczące pieniędzy i bankowości.
Sieroń: Problem wiedzy, czyli Hayek vs. Hoppe
Spora część ekonomistów austriackich neguje w wielu aspektach „austriackość” ucznia Ludwiga von Misesa i laureata Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla — Friedricha von Hayeka. W szczególności kontrowersję wzbudza stanowisko Hayeka w sprawie tzw. debaty kalkulacyjnej. Hayek rzekomo za bardzo skupia się na „wiedzy”, podczas gdy problemy gospodarki socjalistycznej nie wynikają z braku wiedzy, tylko niemożliwości przeprowadzania racjonalnej kalkulacji z powodu braku własności prywatnej czynników produkcji, którego konsekwencją jest brak cen rynkowych.
Hoppe: Rewizja „Zysków płynących z trzymania pieniędzy”
Mam zamiar zaatakować pogląd, według którego: a) pieniądze trzymane w gotówce lub na rachunku w banku są w pewien sposób „nieproduktywne”, „jałowe” lub „sterylne” i nie oferują żadnego zysku; b) tylko dobra konsumpcyjne i inwestycyjne decydują o dobrobycie; c) jedynym produktywnym sposobem używania pieniędzy jest „cyrkulacja”, czyli przeznaczanie ich na produkcję lub konsumpcję; d) utrzymywanie salda gotówkowego, a więc niewydawanie pieniędzy, zmniejsza przyszłą produkcję i konsumpcję.
Hoppe: O własności prywatnej, wspólnej i publicznej, z uzasadnieniem całkowitej prywatyzacji
Postawiłem sobie trzy cele, pisząc ten artykuł. Po pierwsze, pragnę wyjaśnić naturę i funkcję własności prywatnej. Po drugie, chcę przedstawić różnice pomiędzy własnością „wspólną” a „publiczną”; wskażę również błąd w instytucji własności publicznej. Po trzecie, przedstawię uzasadnienia dla prywatyzacji i zaproponuję pewne zasady, według których powinna być przeprowadzana.
Hoppe: Dlaczego pieniądz fiducjarny może istnieć - czyli degeneracja pieniądza i kredytu
Nie ulega wątpliwości, że pieniądz fiducjarny może zaistnieć. Tę teoretyczną możliwość stwierdzono już dawno temu, a od 1971 roku, kiedy to zniesiono pozostałości dawnego międzynarodowego standardu złota, wszystkie waluty tego świata w rzeczywistości funkcjonują jedynie jako niewymienialne skrawki papieru. Dlatego celem niniejszej rozprawy jest raczej próba odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób taki pieniądz może w ogóle istnieć? Ściślej rzecz ujmując: czy pieniądz fiducjarny może wyłonić się jako naturalny rezultat interakcji między jednostkami dążącymi do osobistej korzyści?; innymi słowy, czy istnieje możliwość wprowadzenia go do gospodarki bez naruszania zasad sprawiedliwości albo efektywności ekonomicznej?
Chrupczalski: Podwyżki VAT
Rządowy dział PR niewątpliwie powinien ogłosić sukces: realny problem nowych obciążeń fiskalnych zastąpiły tematy sezonu ogórkowego, (...) udało się zyskać poparcie części opinii publicznej, co zdumiewająco przypomina syndrom sztokholmski – odczuwanie przez ofiarę sympatii dla swojego oprawcy.
Hoppe: Cztery kroki do naprawy służby zdrowia
System służby zdrowia w Stanach Zjednoczonych jest w fatalnym stanie. Nie jest to jednak dowód na zawodność rynku, lecz na zawodność rządu. Żeby uzdrowić sytuację nie potrzeba większej liczby lub nowych rodzajów rządowych regulacji i biurokracji, jak chcieliby nam wmówić politycy dbający o własny interes, lecz wyeliminowania wszelkiej formy państwowej kontroli w zakresie ochrony zdrowia.
Hoppe: Własność, przyczynowość i odpowiedzialność
"Ścisła definicja odpowiedzialności" Rothbarda wymaga ważnych poprawek, jest bowiem zbyt obiektywistyczna. Poprawna definicja odpowiedzialności musi brać pod uwagę subiektywną naturę ludzkiego działania.
Wiśniewski: O blaskach i cieniach demokratycznego podejmowania decyzji gospodarczych
(...) deklaratywne uwielbienie dla demokracji w świecie nie wydaje się słabnąć – nieczęsto słyszy się stwierdzenia, że świat stał się już zanadto demokratyczny; przeciwnie – bezustannie słyszy się głosy, że demokracji jest wciąż za mało, przy czym wypowiedzi takie zdają się padać coraz częściej w odniesieniu do kontekstu nie politycznego, a gospodarczego. Cóż dokładnie miałyby jednak oznaczać wspomniane nawoływania do „demokratyzacji gospodarki”?