Mises: Perspektywy dla oszczędzania i inwestowania
Jeśli pracownik przejmuje wszystkie korzyści ze „wzrostu wydajności” uzyskanego dzięki inwestycji w dodatkowy kapitał, nic nie jest pozostawione dla ludzi, którzy wytworzyli ten kapitał i spowodowali, że zainwestowanie go było możliwe. Przy takim podejściu, oszczędzanie, akumulacja kapitału oraz inwestowanie nie będą się dłużej opłacać i nadejdzie ich kres. Nie nastąpi wtedy już żaden postęp gospodarczy.
Mises: Państwo i rynek
Rynek w najszerszym znaczeniu tego terminu to proces obejmujący wszystkie dobrowolne i spontaniczne działania człowieka. Jest domeną ludzkiej inicjatywy i wolności oraz płaszczyzną, na której realizują się wszystkie osiągnięcia człowieka. Państwo posiadające siłę, która chroni rynek przed destrukcyjnym stosowaniem przemocy, jest srogim aparatem przymusu i nacisków; jest systemem nakazów i zakazów, a jego uzbrojona służba zawsze czuwa, by prawa były wprowadzane w życie.
Mises: Kluczowa rola oszczędzania oraz dóbr kapitałowych
Jedyna metoda podwyższenia poziomu płac polega na zwiększeniu ilości kapitału przypadającego na jednego pracownika. Większe inwestycje oznaczają dostarczenie pracownikowi bardziej wydajnych narzędzi. Dzięki lepszym maszynom i narzędziom, ilość wyprodukowanych produktów wzrośnie, a ich jakość ulegnie poprawie. Gdy krańcowa produktywność pracowników będzie stale przewyższała ich płacę (z powodu lepszej wydajności), przedsiębiorca będzie w stanie — a nawet, z powodu konkurencji, będzie zmuszony — zapłacić im więcej za wykonywaną pracę.
Mises: Ekonomia i polityka [rozdział 6] - Poglądy polityczne i idee
To co zdarza się w społeczeństwach świata w naszym czasie - rzeczy dobre i złe - jest rezultatem idei. Co jest potrzebne to walka ze złymi ideami. Musimy zwalczać wszystko to, czego nie lubimy w publicznym życiu. Musimy zastąpić złe idee lepszymi ideami. Musimy wykazywać błędność doktryn, które popierają gwałty związków zawodowych. Musimy przeciwstawiać się konfiskowaniu własności, kontroli cen, inflacji, i wszystkim tym rzeczom z powodu których cierpimy.
Mises: Ekonomia i polityka [rozdział 5] - Inwestycje zagraniczne
Z końcem wielkiego okresu w dziewiętnastym wieku kiedy zagraniczny kapitał pomógł rozwinąć, we wszystkich częściach świata, nowoczesne metody transportu, wytwórczości, kopalnictwa i rolnictwa, przyszła nowa era, w której rządy i partie polityczne uznały zagranicznego inwestora za wyzyskiwacza, który powinien być wyrzucony z kraju.
Mises: Ekonomia i polityka [rozdział 4] - Inflacja
Najważniejszą sprawą do zapamiętania jest, że inflacja nie jest aktem Boga, że inflacja nie jest katastrofą żywiołów lub chorobą, która przychodzi jak plaga. Inflacja jest polityką - zdecydowaną polityką ludzi, którzy uciekają się do inflacji, ponieważ uważają, że jest mniejszym złem niż bezrobocie. Ale faktem jest, że inflacja na krótką metę pozornie ,,leczy" bezrobocie, a równocześnie przygotowuje na dłuższą metę katastrofę gospodarczą z większym bezrobociem. Zatem, inflacja nie leczy bezrobocia. Inflacja jest polityką. A polityka może być zmieniona. Zatem nie ma powodu do tolerowania inflacji.
Mises: Ekonomia i polityka [rozdział 3] - Interwencjonizm
Idea, że istnieje trzecia droga - między socjalizmem a kapitalizmem, jak mówią jej zwolennicy - system równie daleki od socjalizmu, jak i od kapitalizmu, ale posiadający korzyści i pozbawiony wad każdego z nich - jest czystym nonsensem.
Mises: Ekonomia i polityka [rozdział 2] - Socjalizm
Jedną z charakterystycznych cech naszych czasów jest to, że ludzie używają wielu nazw dla tej samej rzeczy. Jednym z synonimów dla socjalizmu i komunizmu jest ,,planowanie". Jeśli ludzie mówią o ,,planowaniu" myślą na pewno o centralnym planowaniu, co oznacza jeden plan zrobiony przez rząd - plan, który nie dopuszcza planowania przez kogokolwiek z wyjątkiem rządu.
Mises: Ekonomia i polityka [rozdział 1] - Kapitalizm
Musimy pamiętać, że w ekonomicznych działaniach politycznych nie ma cudów. Słyszeliście i czytaliście w gazetach o tak zwanym cudzie ekonomicznym w Zachodnich Niemczech - o poprawie sytuacji ekonomicznej po pokonaniu Niemiec i ich zubożeniu po Drugiej Wojnie Światowej. To nie był cud. To było zastosowanie zasad wolnego rynku, metod kapitalizmu, nawet jeśli nie zastosowano ich całkowicie pod każdym względem.
Sieroń: Czy potrzebna jest koncepcja "twórczego geniusza"?
Choć Mises błyskotliwie rozprawił się z teorią polilogizmu i uważał, że „prakseologia (…) dochodzi do powszechnie obowiązujących twierdzeń na temat wszelkiego ludzkiego działania”, to jednak z jakichś przyczyn — jak pokaże ten artykuł — stał na stanowisku, że zajęcia wykonywane przez „twórczego geniusza” nie odpowiadają prakseologicznemu pojęciu pracy. Czy można obronić takie stanowisko?
Mises: Marksizm przeciw większości
Istnieje dobry argument, z marksistowskiego punktu widzenia, za podejmowaniem decyzji przez „większość”. Pomimo tego, że zaniechanie poddania pod głosowanie rozbijało całą doktrynę, ani Marks, ani jego następcy nigdy nie odważyli się na zapytanie większości o zdanie.
Mises: Historia liberalizmu niemieckiego i korzenie nazizmu
Niemiecki liberalizm nie osiągnął w XIX wieku wpływów, które umożliwiłyby przeprowadzenie gruntownych reform. Z jednej strony musiał walczyć z ciągle silnym absolutyzmem i siłami starego porządku, z drugiej strony coraz większe poparcie zaczęły zdobywać tendencje etatystyczne.
Mises: Konflikty interesów grupowych
Nazwanie współczesnych antagonizmów społecznych „napięciami” byłoby z pewnością eufemizmem. To, czemu musimy stawić czoła, to konflikty uważane za nieodwracalne i skutkujące praktycznie niekończącymi się wojnami i rewolucjami. Badacze społeczni, historycy, redaktorzy i politycy całkowicie przyjęli koncepcję nieuniknionych konfliktów pomiędzy interesami poszczególnych grup. Jeżeli faktycznie takie spory istnieją, nie jesteśmy w stanie uniknąć międzynarodowych, czy wewnętrznych wojen.
Mises: Wolność to niewola
Jedną z najbardziej charakterystycznych cech naszych czasów jest skłonność do zmieniania znaczenia terminów politycznych. Ta semantyczna rewolucja polega na przekształcaniu tradycyjnego sensu słów tak, aby zaczęły oznaczać coś przeciwnego.
Mises: Dlaczego napisałem "Ludzkie działanie"?
Przedstawienie całościowej analizy [procesów gospodarczych] jest zadaniem mojej książki "Ludzkie działanie – traktat o ekonomii". Jest to zwieńczenie studiów i badań całego życia, wynik doświadczeń zbieranych przez 50 lat. Obserwowałem działanie sił, które zmierzały nieuchronnie do unicestwienia rozwiniętej cywilizacji i bogactwa Europy. Pisząc tę książkę, chciałem wesprzeć starania naszych najwybitniejszych myślicieli, którzy chcą powstrzymać Amerykę od podążania tą drogą ku przepaści.
Machaj: Mises - dogmatyk?
Jedną z bardziej znanych legend jest ta o Misesie nietolerancyjnym i dogmatycznym, zupełnie nie akceptującym odrębności poglądów. Głównym dowodem przeciw niemu ma być to, że w trakcie jednej z debat Mont Pelerin Society (podobno stowarzyszenia klasycznych liberałów) Austriak wstał i powiedział stanowczym głosem: „Jesteście bandą socjalistów”, po czym opuścił pokój. O zdarzeniu tym opowiedział jeden z uczestników owego spotkania Milton Friedman, który ze względu na ogromną niechęć do austriackiej teorii starał się podkreślać rzekomą nietolerancyjność Misesa wobec ludzi o odmiennych przekonaniach.
Wojtyszyn: Wolnorynkowy porządek społeczno-gospodarczy a faszyzm i nazizm w myśli L. Misesa oraz F. A. Hayeka
Zarówno Mises, jak i Hayek podstawową kategorią swych poglądów oraz wizji prawnych i ekonomicznych uczynili wolność. Ona to, wg nich, była motorem napędowym cywilizacji i wszelkiego postępu. Stanowczo bronili zarówno wolności indywidualnej, jak i ekonomicznej przed atakami doktryn socjalistycznych, które uczynili obiektem swej wszechstronnej krytyki. Sposób postrzegania przez nich ideologii faszyzmu, a także narodowego socjalizmu i ich ocena wynikała z poglądów na temat natury człowieka, porządku społecznego, jak również państwa i jego funkcji. Zasadnym zatem będzie przedstawienie podstawowych zrębów myśli Misesa i Hayeka, które staną się zarazem punktem wyjścia do krytyki obu systemów totalitarnych.
Walter: Idea demokracji w pracach Ludwiga von Misesa
Patrycja Walter, absolwentka nauk politycznych i filozofii UAM, pracuje teraz nad doktoratem na temat "Kategorie własności, wolności i demokracji w ujęciu przedstawicieli szkoly austriackiej - Ludwiga von Misesa oraz Friedricha A. von Hayeka, Murraya N. Rothbarda i Hansa-Hermanna.Hoppego". Jest autorką prac i referatów konferencyjnych na temat Hayeka i Misesa. Z przyjemnością prezentujemy jej esej na temat demokracji w ujęciu Misesa.
Mises: Okres produkcji, czas oczekiwania i okres zabezpieczenia
Gdyby ktoś chciał zmierzyć długość okresu produkcji koniecznego do wytworzenia różnych dostępnych teraźniejszych dóbr, musiałby prześledzić ich dzieje, począwszy od momentu, kiedy po raz pierwszy wydatkowano pierwotne czynniki produkcji [w związku z wytworzeniem tych dóbr]. Musiałby ustalić, kiedy po raz pierwszy wykorzystano surowce i pracę do procesów, które - niezależnie od tego, czy służyły do produkcji innych dóbr - miały udział w wytworzeniu danego dobra.
Ludwig von Mises: "Ludzkie działanie", rozdziały 1-3
3 pierwsze rozdziały Ludzkiego działania.
Rozmowa z Mateuszem Machajem: Dlaczego <em>Human Action</em>?
Dlaczego "Human Action" jest tak ważną książką? Czy rzeczywiście zasługuje na to, żeby po kilkudziesięciu latach od jej pierwszego wydania tłumaczyć ją na polski? - Na te i inne pytania odpowiada w rozmowie z nami Mateusz Machaj, Fundator Instytutu Misesa.
