Autor: Maciej Brewiak
Pełna wersja pracy w PDF
Temat pracy wybrany został z uwagi na zainteresowanie autora teorią ekonomii, a w szczególności założeniami teoretycznymi, prezentowanymi przez szkołę austriacką i cyklami koniunkturalnymi. Celem niniejszej pracy jest analiza wybranego cyklu koniunkturalnego w Polsce w okresie trasformacji, w oparciu o teoretyczne uwarunkowania występowania cykliczności gospodarki.
Zweryfikowanie austriackiego wyjaśnienia przyczyn i przebiegu wahań koniunkturalnych, jest bardzo trudne, ponieważ dane potrzebne do tego badania są skomplikowane do oszacowania. Ponadto, zależności pomiędzy niektórymi danymi empirycznymi w Polsce okresu transformacji, takimi jak podaż pieniądza i inflacja, nie odpowiadały założeniom przyjętym na gruncie teorii głównego nurtu ekonomii. Przy wyborze cyklu koniukturalnego jako obiektu badania, kierowano się dostępnością danych i możliwościami badacza.
W pracy podjęto próbę zweryfikowania następujących tez badawczych:
- Każda gospodarka charakteryzuje się pewnymi, względnie stałymi wahaniami produkcji wokół trendu.
- Istnieje możliwość zbadania przyczyn i przebiegu cyklu koniunkturalnego przy wykorzystaniu odpowiednich narzędzi teoretycznych.
- Austriacka interpretacja wahań produkcji jest nadal aktualna i pozwala wyjaśnić
zmiany, jakie zachodzą w poszczególnych fazach współczesnego cyklu koniunkturalnego. - Można przeanalizować wybrany cykl koniunkturalny w Polsce przy wykorzystaniu narzędzi teoretycznych, proponowanych przez przedstawicieli szkoły austriackiej.
Całość pracy zawiera się w czterech rozdziałach, mającymi w przeważającym stopniu charakter teoretyczny; jedynie w ostatniej części podjęto empiryczną próbę analizy wahań koniunkturalnych polskiej gospodarki w latach 1994-2002, w oparciu o założenia metodologiczne szkoły austriackiej.
W rozdziale pierwszym przedstawione zostały podstawowe założenia teoretyczne z zakresu cykli koniunkturalnych i aspekty z nimi związane. Zaprezentowano istotę i formy okresowych wahań produkcji, zaczynając od przytoczenia definicji i omówienia klasycznego i współczesnego cyklu koniunkturalnego. Następnie, porównano cechy tych dwóch typów zmian w wielkości produktu krajowego brutto. W ostatnim fragmencie rozdziału przedstawiono podejście wybranych szkół ekonomicznych do zagadnienia cykliczności gospodarki.
Istotą rozważań rozdziału drugiego jest historia szkoły austriackiej, podzielona na pięć okresów, zgodnie z klasyfikacją przyjętą przez A. Azada. Autor prześledził i zaprezentował wkład poszczególnych przedstawicieli szkoły austriackiej, zwanej także psychologiczną, w rozwój teorii ekonomii. Przedstawiono również działalność polskiego instytutu imienia Ludwiga von Misesa i perspektywy rozwoju szkoły austriackiej, kończąc rozdział porównaniem założeń metodologicznych szkoły austriackiej ze szkołami neoklasycznymi, reprezentującymi główny nurt ekonomii.
W rozdziale trzecim omówiono przyczyny, dla których rządzący dopuszczają do wywoływania inflacji, prezentując również negatywne skutki ogólnego wzrostu cen. Następnie scharakteryzowano sposoby zwiększania podaży pieniądza w obiegu, dokonywane przez bank centralny. W kolejnym podpunkcie zaprezentowano szczegółowe wyjaśnienie cykliczności gospodarki, dokonane przez szkołę austriacką, opisując przebieg poszczególnych faz cyklu. W ostatnim fragmencie rozdziału opisano zmiany w polityce monetarnej, wprowadzenie których, zdaniem przedstawicieli szkoły austriackiej, powinno zapobiec występowaniu cykliczności gospodarki.
W rozdziale czwartym dokonano szczegółowej prezentacji i oceny polityki monetarnej, prowadzonej przez Narodowy Bank Polski w okresie transformacji ustrojowej, kładąc szczególny nacisk na walkę z inflacją. Następnie, autor podjął próbę wykorzystania w praktyce narzędzi teoretycznych, zaprezentowanych w rozdziale trzecim, w celu analizy cyklu koniunkturalnego w Polsce, który miał miejsce w latach 1994-2002. Prezentacja tematu oparta została na literaturze z zakresu teorii cykli koniunkturalnych, ze szczególnym naciskiem na „austriacką” interpretację cykliczności gospodarki. Jako materiały źródłowe wykorzystano bogate zasoby publikacji książkowych, prasę branżową i dzienniki ustaw, oraz dane z zasobów internetowych, z witryn związanych z omawianymi zagadnieniami.
Pełna wersja pracy w PDF