Wywiad z Jesúsem Huertą de Soto w Expansión

Autorzy: D. Gracia, C. Cuesta
Źródło: Expansión, tekst nadesłany przez J. Huertę de Soto
Tłumaczenie (z angielskiego): Mateusz Benedyk
Wersja PDF

„Musimy pozwolić rynkowi wykryć i naprawić własne błędy”. Profesor Huerta de Soto twierdzi, że „rządy walczą z objawami, a nie z przyczynami recesji”.

Jeśli chcemy podnieść się z kryzysu, „politycy muszą zaprzestać wprowadzania pompatycznych planów ratunkowych”, ostrzega Jesús Huerta de Soto (Madryt, ur. 1956). Profesor ekonomii i jeden z czołowych współczesnych przedstawicieli  Szkoły Austriackiej, Huerta de Soto, który wygłosił ostatnio wykład dla Madryckiego Stowarzyszenia Biznesów Rodzinnych (Madrid Association of Family Businesses – AMEF), jest przekonany, że „wielkim kryzysem społecznym naszych czasów jest statolatria”. Mówiąc inaczej, jest to skłonność do zawierzenia państwu w rozwiązywaniu wszelkich problemów, które się pojawiają. W wywiadzie dla Expansión wyraźnie stwierdził, że kiedy tylko gospodarka stanie znowu na nogi, „wejdziemy ponownie w fazę ekspansji kredytowej, która spowoduje liczne błędne inwestycje”. Tym samym zostaną zasiane ziarna nowej recesji.

Likwidacja władz monetarnych i powrót do standard złota
Huerta de Soto jest zwolennikiem “wprowadzenia konsekwencji upadku muru berlińskiego do sektora finansowego”. Jak długo będą istniały banki centralne jako „agencje centralnego planowania w krajach zachodnich”, ten przedstawiciel Szkoły Austriackiej sądzi, że cykle sztucznej ekspansji kredytowej będą się powtarzać jeden po drugim.

„Banki centralne nalegają na ustalanie manu militari tego, co powinno być najbardziej wolną z rynkowych cen (stopy procentowej) i na zarządzanie podażą pieniądza. Austriaccy teoretycy wykazali, że agencja centralnego planowania nie byłaby w stanie zebrać wszystkich informacji niezbędnych do tego, aby jej rozkazy były sensowne. Jest to zasada niemożliwości socjalizmu. Władze monetarne wywołują i powiększają cykle koniunkturalne zamiast zapobiegać im”.

Rozwiązaniem Huerta de Soto byłoby „po pierwsze, pozbyć się agencji centralnego planowania” i po drugie, „wprowadzić system, w którym bankierzy poddani są ogólnym regułom prawnym. Innymi słowy, powinna istnieć wymóg 100% rezerwy na wszystkie depozyty na żądanie i ich ekwiwalenty. Wtedy banki działałyby wyłącznie jako czyści pośrednicy finansowi: mogliby pożyczyć tylko to, co zostało im pożyczone. Oddzielono by biznes pośrednictwa finansowego od biznesu kreacji pieniądza”.

Kto tworzyłby podaż pieniądza pod nieobecność banków centralnych? Profesor opowiada się za „powrotem do standardu złota, ponieważ wzrost zasobów złota jest niezależny od woli ludzkiej. Zasoby złota rosną jeden do dwóch procent rocznie i tym samym wykluczylibyśmy możliwość manipulacji systemem finansowym. Wszystkie pożyczki miałyby pokrycie we wcześniejszych oszczędnościach, istniałaby równowaga pomiędzy inwestycjami a oszczędnościami. Recesje przeszłyby do historii”.

[E] Czy sądzi Pan, że próbujemy radzić sobie z kryzysem we właściwy sposób?
[J. H. S.] Władze niezmiennie reagują na recesje rozrostem regulacji. Walczą z objawami, a nie z przyczynami. Jeśli podtrzymamy ekspansję kredytową, firmy nie uchronią się przed inwestycjami w lekkomyślne projekty. Banki centralne są odpowiedzialne za bańkę z mijającej dekady: wtłaczają kredyt w gospodarkę po niewiarygodnie niskich stopach procentowych, przedsiębiorcy zaś spieszą inwestować w projekty, których nie da się utrzymać.

Jak zatem trzeba zmienić gospodarkę, żebyśmy mogli ruszyć naprzód?
Rynek jest niezwykle wydajny w naprawianiu błędów. W Hiszpanii już 150000 firm upadło, a drugie tyle może czekać ten sam los. Aby przyspieszyć ten proces gospodarka musi być elastyczna, zwłaszcza rynek pracy. Miliony pracowników zatrudnionych przy nietrafionych projektach inwestycyjnych muszą zostać przesunięte do innych obszarów, gdzie inwestycje mogą być utrzymane. Gdy bezrobocie osiągnie szczyt na poziomie około 5 milionów osób bez pracy, gospodarka zacznie się poprawiać. Przetrwają przedsiębiorstwa, które okażą się najzdrowsze. Problemem jednak będzie fakt, że zatrudnienie pracownika to niemal zaślubiny z nim – a wręcz ekspresowe rozwody pozwalają łatwiej odseparować się od małżonka niż zwolnić pracownika. To powoduje znaczne opóźnienie ponownego wejścia na rynek pracy.

Rząd właśnie wprowadził podwyżkę podatków. Jakie będą tego konsekwencje?
Firmy i gospodarstwa domowe wprowadzają ład do swoich finansów spłacając długi i tnąc koszty. Jest to łatwiejsze, gdy ma się dostęp do większego dochodu. Ważne zatem jest, by podatki nie rosły, a najlepiej niech maleją. Jednostki muszą ograniczać swoje potrzeby i tak samo muszą robić zarządzający sektorem publicznym. Podczas Wielkiego Kryzysu prezydent Roosevelt zrobił jednak cos przeciwnego. Usztywnił rynek pracy, zadekretował wzrost płac, podniósł podatki i powiększył rolę państwa we wszystkich obszarach. To właśnie sprawiło, że kryzys lat 30. był tak bolesny.

Często sam sektor prywatny domaga się interwencji państwa.
Przedsiębiorcy w Hiszpanii przywykli do gospodarki maniakalno-depresyjnej, w której przeskakujemy od boomu do kryzysu. Aby ponowny wzrost gospodarczy był możliwy do utrzymania, musi być chłodny, bez gorączkowego boomu. Po raz pierwszy w swojej historii Hiszpania nie może zareagować na kryzys oszukując swoich obywateli poprzez dewaluację waluty. Kryzys pokazał, że problemy są prawdziwe i trzeba się z nimi zmierzyć. Potrzebujemy legionu przedsiębiorców, aby wykryli błędy. Potem musimy ciąć koszty, restrukturyzować firmy i próbować podnieść jakość produktów.