Mises: Czas
Pojęcie zmiany zakłada pojęcie następstwa czasowego. Nieruchomy, wiecznie niezmienny świat istniałby poza czasem, ale byłby martwy. Pojęcia zmiany i czasu są ze sobą nierozerwalnie związane. Działanie ma na celu zmianę i dlatego jest podporządkowane czasowi. Ludzki rozum nie jest nawet w stanie wyobrazić sobie idei pozaczasowego istnienia i działania.
Fillieule: Misesowska prakseologia – przykład z dziedziny socjologii przestępczości
W tym wykładzie chcę podkreślić głębię i znaczenie jego koncepcji teoretycznych nauk społecznych jako prakseologii. Prakseologia misesowska opiera się na dwóch fundamentalnych założeniach. Po pierwsze — pojęciu ludzkiego działania, i po drugie — apriorystycznym charakterze nauk społecznych. Kształtując te poglądy, Mises odnosił się głównie do ekonomii. Ja jednak chciałbym zilustrować proponowane przez niego zasady ludzkiego działania i aprioryzmu przy pomocy innej dziedziny nauk społecznych — a mianowicie socjologii przestępczości.
Hieber: Język jako działanie
Ludzie używają języka do czegoś więcej niż tylko komunikacji — używają go również do tego, by coś robić. Samo przemawianie jest często zachowaniem, tak jak wtedy, gdy mówimy „przyrzekam” lub „uroczyście oświadczam”. Wielu współczesnych językoznawców przyjmuje, że każdy język jest performatywny. Nawet nieszkodliwe zdanie oznajmiające „poszedłem do sklepu” konstytuuje działanie, tj. akt informowania. Tak jak w każdym innym działaniu, mówimy i piszemy, by wpłynąć na świat lub myślenie innych. Język jest więc rodzajem działania, a tym samym podlega prawom prakseologii.
Hoppe: Jak Mises odbudował ekonomię?
W poszukiwaniu fundamentów ekonomii Mises wykracza poza intuicję. Podejmuje wyzwanie rzucone przez empiryzm i historyzm w celu systematycznego zrekonstruowania podstaw, na których owe przeczucia mogą być zrozumiane jako poprawne i uzasadnione. Nie chce on w ten sposób pomóc w ustanowieniu nowej dyscypliny ekonomii. Bynajmniej, poprzez wyjaśnienie tego, co wcześniej pojmowano wyłącznie intuicyjnie, Mises wykracza daleko poza to, czego dotychczas dokonano. Rekonstruując racjonalne fundamenty intuicji ekonomistów, daje nam pewność co do właściwej ścieżki ku wszelkim przyszłym odkryciom w ekonomii oraz zabezpiecza nas przed systematycznym intelektualnym błędem.
Ludwig von Mises: ekonomista, filozof, wizjoner
W 131. rocznicę urodzin Ludwiga von Misesa publikujemy wybór cytatów z tekstów Misesa zamieszczonych w czasopiśmie „The Freeman”. Znajdziemy tu podstawowe myśli Misesa o procesie rynkowym, prakseologii, zjawisku zysków i start, pieniądzu.
Rothbard: W obronie skrajnego aprioryzmu
Rothbard broni prakseologii, tj. twierdzi, że: a) fundamentalne aksjomaty i przesłanki ekonomii są bezwzględnie prawdziwe; b) twierdzenia i konkluzje wydedukowane za pomocą praw logiki z tych przesłanek są wskutek tego również bezwzględnie prawdziwe; c) w związku z tym nie ma potrzeby empirycznego „testowania" ani przesłanek, ani konkluzji; d) wydedukowane twierdzenia nie mogą być testowane, nawet jeśli byłoby to pożądane.
Wozinski: Prakseologia a logika formalna
Gdy libertarianie prezentują teorię ekonomii i etyki, opartej na aksjomatach działania i argumentacji, często spotykają się z krytyką. Głosi ona, że systemy dedukcyjne posiadają wiele ograniczeń, które zostały już dawno objaśnione przez logikę formalną. Czas wreszcie wyjaśnić, dlaczego narzędzia współczesnej logiki nie mają zastosowania w prakseologii i rozwinąć zagadnienie metodologicznego charakteru nauki o ludzkim działaniu.
Wozinski: Hayek i odejście od prakseologii
Czasy bezkrytycznej akceptacji dla stosowania w humanistyce metod nauk przyrodniczych na szczęście już minęły. Obecnie najczęściej mamy do czynienia z tzw. „krypto-pozytywizmem”, który zrewidował pewne założenia, ale nadal głęboko tkwi w ideale nauki uprawianej more geometrico. Jak dowodzi Hans-Hermann Hoppe, błędy empiryzmu i naturalizmu jest w stanie przełamać jedynie prakseologia oparta na teorii argumentacyjnego a priori.
Wozinski: Etyka jako kodeks prawa własności w ujęciu Hansa-Hermanna Hoppego
Kształt współczesnych teorii etycznych wyznaczony jest przez spór rozmaitych kierunków, takich jak: eudajmonizm, deontologizm czy też personalizm. Bardzo często można też spotkać się z postulatem braku jakichkolwiek norm, który ma być rezultatem niewspółmierności ludzkich siatek pojęć oraz mnogości narracji.
Wozinski: Rothbard i Hayek: rynek widziany oczami scholastyka i pozytywisty
Obydwaj byli uczniami Ludwiga von Misesa. Światu znany jest dziś jednak tylko Hayek. A szkoda, bo poglądy wolnorynkowe utożsamiane są dziś niemal całkowicie z jego wizją nauki i społeczeństwa. Rehabilitujący scholastykę Murray Rothbard pozostaje osobą niemodną i niemal zupełnie nieznaną.