Tag: Wielki Kryzys
Rothbard: Rząd i produkt narodowy w latach 1929 – 1932
Wydatki mogą służyć tylko zmierzeniu wartości produktu w sektorze prywatnym, ponieważ w tym przypadku pieniądze są wydawane dobrowolnie w zamian za świadczone usługi. Zupełnie inaczej sytuacja przedstawia się w wypadku rządu: rząd pozyskuje pieniądze, stosując przymus, a jego wydatki niekoniecznie muszą mieć związek z usługami, które świadczy na rzecz sektora prywatnego. Nie istnieje metoda, która umożliwiałaby nam oszacowanie wartości tych usług. Ponadto wydatki, które byłyby preferowane przez obywateli, stają się mniejsze o każdego dolara skonfiskowanego przez rząd.
Rothbard: Koniec kadencji Hoovera
Herbert Hoover reagował na wyzwania Wielkiego Kryzysu działaniami szybkimi i zdecydowanymi, które podejmował właściwie przez całą kadencję, wcielając w życie „największy program ataku i obrony” przeciw kryzysowi, jaki kiedykolwiek powstał w Ameryce. W dzisiejszych kategoriach „postępu” powinien zakończyć kadencję jako zwycięski bohater. Tymczasem zostawił Amerykę zupełnie zrujnowaną, pogrążoną w najdłuższym i najdotkliwszym kryzysie w dziejach.
Rothbard: Inflacja a teoria ekonomii
Koncepcja stabilnego poziomu cen nie jest tak bardzo szkodliwa, gdy ceny akurat rosną. Wtedy może się okazać pomocna obrońcom zdrowego pieniądza, którzy chcieliby powstrzymać boom. Kiedy jednak ceny spadają, a zwolennicy programu stabilizacji domagają się zwiększenia podaży pieniądza wtedy owa koncepcja staje się bardzo niebezpieczna. Niestety, wówczas również koncepcja stabilizacji znacznie zyskuje na popularności.
Rothbard: Stawki płac a bezrobocie
Zastanawiające jest, że nawet ekonomiści, którzy akceptują ogólną teorię cen, uważają wbrew logice, że nie ma ona zastosowania do płac, czyli ceny pracy. Twierdzą na przykład, że teorię krańcowej produktywności można w całości zastosować do innych czynników produkcji niż praca. Jednak gdy zajmują się kwestią płac, zaczynają nagle poruszać problemy „stref nieokreśloności” i „negocjacji”. Większość ekonomistów przyznaje też, że utrzymywanie ceny jakiegokolwiek dobra powyżej poziomu, za którego sprawą rynek się oczyszcza, spowoduje powstanie niesprzedanych nadwyżek. Jednak nie chcą uznać, że ta sama prawidłowość dotyczy pracy.
Rothbard: Wstęp do pierwszego amerykańskiego wydania „Wielkiego Kryzysu w Ameryce”
Do dziś mnóstwo ludzi sądzi, że przyczyny Wielkiego Kryzysu tkwiły w systemie kapitalistycznym. Jeśli nowoczesne metody polityki fiskalnej, monetarnej i stabilizacyjnej nie uchronią kapitalizmu przed kolejnym poważnym kryzysem, zażądają oni wprowadzenia socjalizmu. Kolejny kryzys będzie dla nich ostatecznym dowodem na to, że nawet zreformowany i oświecony kapitalizm nie może sprawnie funkcjonować. Tymczasem głębsza analiza pokazuje, że twierdzenia te nie znajdują uzasadnienia.
North: Dlaczego deflacjoniści nie mają racji
Inflacjonistą jest ten, kto wierzy, że inflacja cenowa wywoływana jest przez dwa czynniki: inflację monetarną oraz politykę banku centralnego. Deflacjonista to z kolei ten, kto uważa, że deflacja jest nieunikniona — pomimo inflacji monetarnej oraz polityki banku centralnego. Żaden inflacjonista nie twierdzi, że inflacja jest nieunikniona. Każdy deflacjonista jest natomiast zdania, że to deflacja cenowa jest nieunikniona. Deflacjoniści pozostają w błędzie już od 1933 r.
Murphy: Obrona austriackiego wyjaśnienia wielkiego kryzysu
Scott Sumner skrytykował ostatnio austriackie wyjaśnienie wielkiego kryzysu. Według Sumnera nie można powiedzieć, że lata 20. były okresem inflacyjnego boomu niezależnie od tego, jaką przyjmiemy definicję inflacji. Jego argumenty o stałości bazy monetarnej są jednak mylące, a poglądy na zmiany w szerszych agregatach pieniądza (jak M2) są wręcz niedorzeczne. Ponadto Sumner ignoruje zmiany w polityce Rezerwy Federalnej w latach 1927-1929.
Carden: Druga wojna światowa nie zakończyła Wielkiego Kryzysu
Ludzie o zróżnicowanych poglądach politycznych twierdzą, iż druga wojna światowa zakończyła trwający dekadę koszmar gospodarczy. Warto zweryfikować to twierdzenie, żeby przekonać się, czy interwencje rządowe — a w szczególności te związane z rozpoczęciem działań wojennych — mają pozytywny wpływ na gospodarkę. Dodatkowo, nasze rozważania pomogą w zrozumieniu tego, w jaki sposób zmiany polityczne wpływają na motywację jednostek.
Machaj: Kryzys a ekonomia
Mówi się o tym, że każda nieprzyjemna prawda przechodzi rozmaite stadia. Moglibyśmy jednak wyznaczyć trzy generalne. Pierwsze z nich to moment zupełnego ignorowania. Prawda pojawia się gdzieś tam daleko w tle i od czasu do czasu parę osób o niej wspomina.
Machaj: Selektywny przegląd dorobku Miltona Friedmana
Tekst został opublikowany w zeszycie naukowym „Studia Erasmiana Wratislavensia. Wrocławskie Studia Erazmiańskie” Redaktorzy: Mirosław Sadowski, Ernest Bojek, Mateusz Machaj, Piotr Szymaniec. Tekst w oryginalnej formie Część II Ekonomia i polityka Selektywny przegląd dorobku Miltona Friedmana Mateusz Machaj 16 listopada 2006 odszedł najsłynniejszy ekonomista drugiej połowy dwudziestego wieku. Milton Friedman, w 1976 uhonorowany przez bank centralny […]