Filozofia polityki

Wybrana kategoria
Filozofia polityki
Pokaż kategorie
Nowakowski_Jak-religia-zastępuje-naukę-w-krytyce-libertarianizmu_male.jpg

Filozofia polityki

Nowakowski: Jak religia zastępuje naukę w krytyce libertarianizmu

Wydawać by się mogło, że problem, którym się tu zajmuję, jest anachroniczny. Czy w XXI wieku, kiedy o znaczeniu publikacji danego autora decydują różne parametry i indeksy, punkty ministerialne, publikacje w czasopismach z listy filadelfisjkiej i wskaźniki cytowań, jest jeszcze miejsce na nieporozumienia w zakresie relacji wiara — argumenty naukowe?

Crovelli_Ku-apriorycznej-teorii-stosunków-międzynarodowych_male.jpg

Filozofia polityki

Crovelli: Ku apriorycznej teorii stosunków międzynarodowych

Fakt braku sprzeciwu wobec założenia, że stosunki międzynarodowe nie mogą być dziedziną aprioryczną jest głęboko zastanawiający z dwóch powodów. Po pierwsze stosunki międzynarodowe, odkąd istnieją jako osobna nauka, nękane są licznymi i poważnymi dysputami metodologicznymi. Już sam ten fakt mógłby zmusić niektórych do myślenia, że w jakimś momencie tych dyskusji ktoś spojrzał na aprioryzm przychylnym okiem. Drugi powód jest o wiele bardziej poważny. Wszystkie twierdzenia mówiące o tym, że stosunki międzynarodowe muszą być nauką aposterioryczną, są same w sobie twierdzeniami apriorycznymi.

Gómez-Rivas_Wolność-słowa-i-państwo-prawa_male.jpg

Filozofia polityki

Gómez Rivas: Wolność słowa a państwo prawa

Dlatego wydaje mi się, że zasłanianie się wolnością słowa w przypadku obrażania, poniżania lub po prostu mało przykładnego zachowania w stosunku do innych, nie posiada usprawiedliwienia. Jasne, że ciężko ustalić granicę między tym, co właściwe a tym, co obraźliwe — do tego służy nam system władzy sądowniczej, przesiąknięty nieprawidłowościami, który winien dążyć do ochrony praw osobistych, honoru, dobrego imienia itd.

Leszek_Michael-Polanyi_male.jpg

Filozofia polityki

Leszek: Michael Polanyi a rozwój idei porządku spontanicznego w XX wieku - w cieniu Hayeka

Współcześnie wielu autorów niemal na wyłączność przypisuje austriackiemu uczonemu osiągnięcia w zakresie rozwoju idei spontanicznego porządku w XX wieku. „Porządek spontaniczny” funkcjonuje niemal jako znak firmowy Hayeka: marka, którą ekonomista wyrobił sobie w latach 60. na fali wydawniczego sukcesu "Konstytucji wolności" i później — "Law, Legislation and Liberty: Rules and Order", i która następnie została dodatkowo „wypromowana” przez autorów dziesiątek poświęconych mu monografii. Dlatego — być może nieco na przekór powyższemu — w niniejszym artykule postawiłem sobie za cel przedstawić Czytelnikowi odpowiedni wątek refleksji innego znakomitego intelektualisty, Michaela Polanyiego, który w sferę rozwoju idei spontanicznego porządku wniósł wkład przynajmniej porównywalny do Hayekowskiego, ale którego myśl społeczna jak dotąd nie doczekała się należytego opracowania.

Hoppe_Socjalizm-typu-socjaldemokratycznego_male.jpg

Filozofia polityki

Hoppe: Socjalizm typu socjaldemokratycznego

Za trwały spadek popularności ortodoksyjnego socjalizmu w wersji marksistowskiej odpowiadają przede wszystkim nie argumenty teoretyczne, lecz rozczarowanie doświadczeniami z socjalizmem typu sowieckiego. To właśnie te doświadczenia przyczyniły się do powstania i rozwoju współczesnego socjalizmu socjaldemokratycznego, który jest głównym przedmiotem rozważań w tym rozdziale.

Major_Przemiana-spoleczna-a-polityka_male.jpg

Filozofia polityki

Major: Przemiana społeczna a polityka

Każdy z nas chce mieć większy bądź mniejszy wpływ na rzeczywistość i zmieniać świat wokół. Jednakże nie każdy przedmiot działań i nie każde narzędzie posiada taki sam stopień elastyczności. Dotyczy to wszystkich obszarów życia, również społecznej przemiany. Pytanie o to, czy narzędzia polityczne stanowią dobre metody prowadzące do przemiany, jest tak naprawdę pytaniem o ich specyficzną elastyczność i realne konsekwencje ich stosowania.

Given_Państwo-jako-metanarracja-jak-krytyka-postmodernistyczna-może-wesprzeć-krytykę-libertariańską_male.jpg

Filozofia polityki

Given: Państwo jako metanarracja - jak krytyka postmodernistyczna może wesprzeć krytykę libertariańską

Większość ludzi nie dostrzega wielu podobieństw między postmodernizmem i libertarianizmem. W końcu ten pierwszy to kierunek w filozofii przyjęty głównie przez lewicowych nauczycieli akademickich, drugi natomiast to wywodząca się z okresu Oświecenia ideologia polityczna kładąca nacisk na ograniczenie roli państwa, którą wielu określa jako centroprawicę. Trudno byłoby znaleźć kogoś, kto wyznawałby oba te poglądy jednocześnie.

Block_Wolnosc-od-wartosciowania-w-ekonomii_male1.jpg

Filozofia polityki

Block: Jak nie bronić wolnego rynku - krytyka Eastona, Mirona, Bovarda, Friedmana i Boudreaux

Słyszeliście kiedyś powiedzenie: „Mając takich przyjaciół, nie potrzebujemy już wrogów”? Ten aforyzm można zastosować w odniesieniu do kilku prób „obrony” systemu opartego na wolnej przedsiębiorczości, bez których moglibyśmy się w pełni obyć. W części pierwszej tego artykułu rozważono błędny argument za legalizacją substancji uzależniających. Część druga poświęcona jest analizie pomocy zagranicznej. Celem części trzeciej jest krytyczna analiza argumentów za armią ochotniczą. W części czwartej zawarto konkluzje.

Yeager_Libertariańskie-argumenty-na-rzecz-monarchii_male.jpg

Filozofia polityki

Yeager: Libertariańskie argumenty na rzecz monarchii

Ciągłość dynastyczna występuje obok rządów prawa. Król symbolizuje stan rzeczy, w którym dogłębne zmiany polityczne, mimo że są możliwe, nie mogą zajść bez poświęcenia wystarczającej ilości czasu do namysłu. Król stoi w opozycji do prawodawców i biurokratów, którzy są skłonni myśleć, że przez sam charakter ich pracy rzetelne jej wykonywanie wymaga mnożenia praw i regulacji. Ciągłość w konstytucyjnych i legalistycznych reżimach dostarcza stabilnych ram korzystnych dla planowania osobistego jak i biznesowego, dokonywania inwestycji, a także innowacji w nauce, technologii, biznesie i kulturze. Ciągłość nie jest sztywnością czy konserwatyzmem.

Hayek_male.jpg

Filozofia polityki

Slenzok: Hayekowska koncepcja spontanicznego porządku - ujęcie krytyczne

Praca nagrodzona drugim miejscem w konkursie na esej z okazji 40-lecia przyznania Nagrody Nobla Friedrichowi A. Hayekowi.

Hayek_male.jpg

Filozofia polityki

Kosicki: Hayekowska koncepcja kosmosu społecznego i jego znaczenie dla praktyki rządzenia

Praca nagrodzona trzecim miejscem w konkursie na esej z okazji 40-lecia przyznania Nagrody Nobla Friedrichowi A. von Hayekowi.

Gordon_Rothbard-o-wojnie-i-prawie-do-samoobrony_male.jpg

Filozofia polityki

Gordon: Rothbard o wojnie i prawie do samoobrony

Mamy zatem prawo do zastosowania siły w obronie swojej osoby i własności, ale nawet jeśli grozi nam niebezpieczeństwo, nie możemy robić tego, czego chcemy w imię „obrony”. Musi zaistnieć „rzeczywiste i bezpośrednie zagrożenie własności osoby”. Zwykła oznaka tego, że ktoś w przyszłości może zachować się wobec ciebie wrogo, nie wystarczy. „Strzelanie do człowieka po przeciwnej stronie ulicy tylko dlatego, że krzywo na nas patrzy, co wydaje się nam wróżyć atak, jest groteskowe i przestępcze”

Babcock_Libertarianizm-feminizm-i-bierny-opór_male.jpg

Filozofia polityki

Babcock: Libertarianizm, feminizm i bierny opór - synteza

Jeśli libertarianie chcą rzeczywiście zmienić sposób, w jaki ludzie wpływają na siebie wzajemnie, muszą wziąć pod uwagę coś więcej niż agresję, a zwłaszcza coś więcej niż agresję ze strony państwa. By to uczynić muszą wyjść poza (względnie) oczywistą obserwację, że posiadamy naturalne prawa zarówno przeciwko państwu, jak i innym bytom, oraz że wszyscy — mężczyźni i kobiety — posiadają takie prawa.

Vance_Jak-Mises-rozprawia-się-z-argumentacją-religijną-na-rzecz-państwa_male.jpg

Filozofia polityki

Vance: Jak Mises rozprawia się z argumentacją religijną na rzecz państwa

Dlaczego powinniśmy zainteresować się tym, co Ludwig von Mises miał do powiedzenia na temat religii? Czyż sam nie powiedział: „Jestem ekonomistą, a nie nauczycielem moralności”? Słowa Misesa dotyczące religii są ważne z dwóch powodów. Po pierwsze, nie można studiować historii w oderwaniu od religii — Biblia jest przede wszystkim książką historyczną, jej funkcja religijna jest drugoplanowa. Mises dobrze znał historię i był niesamowicie oczytany, co w jego czasach oznaczało, że musiał znać Biblię. Zdawał sobie sprawę nie tylko z jej historycznego znaczenia, ale także — bez względu na to, że sam nie wierzył w przedstawione w niej dogmaty — z autorytetu, jaki stanowiła. W swoich dziełach cytuje ją 32 razy.

de-Jasay_Koronacja-umowa-społeczna-i-cała-reszta_male.jpg

Filozofia polityki

Jasay: Koronacja, umowa społeczna i cała reszta

"Nawet jeśli większy zakres zastosowania wyboru kolektywnego byłby związany z większą ogólną efektywnością, to nie wynika z tego, że słusznym jest wypieranie wyboru indywidualnego przez wybór kolektywny, a nawet używanie groźby użycia fizycznego przymusu, aby stłamsić nieposłuszeństwo wobec wyboru kolektywnego. Legitymizacja nadania takiej władzy państwu pozostaje pytaniem będącym w centrum filozofii politycznej, i jak dotąd nierozwiązanym".

hoppe_male.jpg

Filozofia polityki

Hoppe: Jak walczyć z współczesnym państwem

Nawet jeżeli niemożliwe jest zdobycie poparcia większości dla programu zdecydowanie antydemokratycznego na skalę ogólnonarodową, osiągalne wydaje się zdobycie takiego poparcia większości w odpowiednio małych obszarach i dla funkcji lokalnych lub regionalnych w obrębie nadrzędnej struktury demokratycznej. Zupełnie realistyczne wydaje się założenie, że takie większości istnieją w tysiącach miejsc.

paradoks-glosowania.jpg

Filozofia polityki

Lemieux: Paradoks głosowania

Stwierdzenie „my jako społeczeństwo” oznacza albo „my, którzy popieramy rozwiązanie narzucone innym” albo „my, którzy jesteśmy nieracjonalni w tej kwestii i moglibyśmy równie dobrze optować za czymś innym”. Innymi słowy, „my jako społeczeństwo” tak naprawdę nie istnieje, być może z wyjątkiem kilku przypadków fundamentalnych wartości, co do których panuje jednomyślność.

syndykalizm_male.jpg

Filozofia polityki

Mises: O syndykalizmie

Nie można brać syndykalistycznego programu poważnie i nikt nigdy tego nie zrobił. Nikt nie był tak nierozsądny, by otwarcie bronić syndykalizmu jako systemu społecznego. Syndykalizm odgrywał rolę w omawianiu problemów ekonomicznych jedynie w tej mierze, w jakiej pewne programy nieświadomie zawierały syndykalistyczne cechy.

Liechtenstein.jpg

Filozofia polityki

Jan Adam II Liechtenstein: Czy państwo przetrwa III tysiąclecie?

Czy państwo przetrwa trzecie tysiąclecie? Tak. Czy monarchie przetrwają trzecie tysiąclecie? Tak. Czy duże, scentralizowane państwa przetrwają trzecie tysiąclecie? Zapewne nie. Dokonanie pokojowego przejścia od dużego scentralizowanego państwa do małych państw lub do dużych i zdecentralizowanych  będzie jednym z wielkich wyznań na początku trzeciego tysiąclecia.

new-harmony.jpg

Filozofia polityki

B. Tucker: Socjalizm państwowy i anarchizm

Zasadami, o których mowa, są Władza i Wolność, a imiona nurtów myśli socjalistycznej, które w pełni i bezgranicznie reprezentują jedną lub drugą brzmią, odpowiednio, Socjalizm Państwowy i Anarchizm. Kto to wie, czego te dwa nurty pragną i jak chcą to osiągnąć, rozumie ruch socjalistyczny. Jest tak, gdyż, tak jak mawiano, że nie ma domu w połowie drogi między Rzymem a Rozumem, nie ma domu między Socjalizmem Państwowym a Anarchizmem.

Trzecia-droga_male.jpg

Filozofia polityki

Mises: Polityka trzeciej drogi prowadzi do socjalizmu

Interwencjonizm nie jest złotym środkiem pomiędzy kapitalizmem a socjalizmem. Jest projektem trzeciego systemu gospodarczej organizacji społeczeństwa i jako taki musi być traktowany.


Strona korzysta z plików cookie w celu realizacji usług zgodnie z Polityką Prywatności. Możesz samodzielnie określić warunki przechowywania lub dostępu plików cookie w Twojej przeglądarce.