Rothbard: Czy wielkie korporacje mogą narzucać ceny?
Etatowi krytycy Wielkiego Biznesu (ang. Big Buisness) podnoszą regularnie jeden ulubiony zarzut ― niezależnie od tego, czy czasy są dobre czy złe, ceny są zbyt wysokie. W czasach kryzysu Wielki Biznes utrzymuje je zbyt wysoko, co stanowi przyczynę bezrobocia; kiedy nadchodzi boom, wówczas Wielki Biznes, podnosząc ceny, staje się głównym winowajcą cenowej „inflacji”. Z zarzutów tych wynika, że wielkie firmy ― jakimś cudem ― mogą ignorować prawa popytu i podaży i posiadły przywilej despotycznego dyktowania cen, które mogą pobierać czy zarządzić.
Rothbard: Kto jest właścicielem wody?
Gdy nie ma rzadkości, ale istnieją nieograniczone zasoby zdatne do użycia przez człowieka, nie powinno być posiadania. Nie ma więc potrzeby, by ktoś posiadał jakąś część szlaków morskich na otwartym morzu. Z łowiskami jest już inaczej. Prywatni właściciele i przedsiębiorstwa powinny mieć możliwość posiadania części morza dla celów połowowych. Obecny komunizm na morzu doprowadził do postępującej eksterminacji łowisk, gdyż w interesie każdego jest złapanie jak największej ilości ryb, zanim zrobią to konkurenci, a nikt nie ma interesu w zachowywaniu łowisk. Problem byłby rozwiązany, jeśli zgodnie z zasadą pierwszego posiadania przez pierwszego użytkownika część morza mogłaby być posiadana przez prywatne przedsiębiorstwa.
Rothbard: Czy naprawdę nienawidzisz państwa?
Dlaczego prawie wszyscy nasi leseferyści są zwolennikami ograniczonego rządu, nadętymi konserwatystami i „patriotami”? Jeśli przeciwieństwem „radykalnego” jest „konserwatywny”, to gdzie są nasi radykalni leseferyści? Jeśli nasi minimalni etatyści byliby rzeczywiście radykalni, to praktycznie nie byłoby między nami podziału. Podział w naszym ruchu nie przebiega między anarchistami i minarchistami, ale między radykałami i konserwatystami. Panie, daj nam radykałów ― nie muszą to być anarchiści.
Rothbard: Depresje gospodarcze - przyczyny i leczenie
Przekonanie, że zwiększanie wydatków rządowych (czyli polityka łatwego kredytu) jest „dobre dla biznesu”, a cięcia budżetowe (restrykcyjna polityka kredytowa) „złe”, przenika nawet do najbardziej konserwatywnych czasopism i magazynów. Biorą one za pewnik, że świętym zadaniem rządu federalnego jest sterowanie system gospodarczym na wąskiej ścieżce nad przepaścią depresji i inflacji.
Rothbard: O pieniądzu
Pieniądz ma decydujący wpływ na każdą gospodarkę i, co za tym idzie, na każde społeczeństwo. Życie społeczne opiera się na systemie dobrowolnych wymian, który jest nazywany gospodarką wolnorynkową. Na każdym etapie tej wymiany wszyscy jej uczestnicy odnoszą olbrzymie korzyści, ponieważ gdyby każdy z nich miał być samowystarczalny, to albo by nie przetrwał, albo by musiał się zadowolić żałośnie niskim standardem życia...
Rothbard: Rząd i produkt narodowy w latach 1929 – 1932
Wydatki mogą służyć tylko zmierzeniu wartości produktu w sektorze prywatnym, ponieważ w tym przypadku pieniądze są wydawane dobrowolnie w zamian za świadczone usługi. Zupełnie inaczej sytuacja przedstawia się w wypadku rządu: rząd pozyskuje pieniądze, stosując przymus, a jego wydatki niekoniecznie muszą mieć związek z usługami, które świadczy na rzecz sektora prywatnego. Nie istnieje metoda, która umożliwiałaby nam oszacowanie wartości tych usług. Ponadto wydatki, które byłyby preferowane przez obywateli, stają się mniejsze o każdego dolara skonfiskowanego przez rząd.
Rothbard: Koniec kadencji Hoovera
Herbert Hoover reagował na wyzwania Wielkiego Kryzysu działaniami szybkimi i zdecydowanymi, które podejmował właściwie przez całą kadencję, wcielając w życie „największy program ataku i obrony” przeciw kryzysowi, jaki kiedykolwiek powstał w Ameryce. W dzisiejszych kategoriach „postępu” powinien zakończyć kadencję jako zwycięski bohater. Tymczasem zostawił Amerykę zupełnie zrujnowaną, pogrążoną w najdłuższym i najdotkliwszym kryzysie w dziejach.
Rothbard: Inflacja a teoria ekonomii
Koncepcja stabilnego poziomu cen nie jest tak bardzo szkodliwa, gdy ceny akurat rosną. Wtedy może się okazać pomocna obrońcom zdrowego pieniądza, którzy chcieliby powstrzymać boom. Kiedy jednak ceny spadają, a zwolennicy programu stabilizacji domagają się zwiększenia podaży pieniądza wtedy owa koncepcja staje się bardzo niebezpieczna. Niestety, wówczas również koncepcja stabilizacji znacznie zyskuje na popularności.
Rothbard: Ocena rządów pani Thatcher
Odejście od władzy pani Margaret Thatcher odbyło się w tym samym stylu, w jaki sprawowała rządy — buńczucznym słowom „Żelazna Dama nigdy nie odejdzie” towarzyszył brak jakiegokolwiek działania z jej strony, co w efekcie doprowadziło do jej szybkiej dymisji.
Rothbard: Stawki płac a bezrobocie
Zastanawiające jest, że nawet ekonomiści, którzy akceptują ogólną teorię cen, uważają wbrew logice, że nie ma ona zastosowania do płac, czyli ceny pracy. Twierdzą na przykład, że teorię krańcowej produktywności można w całości zastosować do innych czynników produkcji niż praca. Jednak gdy zajmują się kwestią płac, zaczynają nagle poruszać problemy „stref nieokreśloności” i „negocjacji”. Większość ekonomistów przyznaje też, że utrzymywanie ceny jakiegokolwiek dobra powyżej poziomu, za którego sprawą rynek się oczyszcza, spowoduje powstanie niesprzedanych nadwyżek. Jednak nie chcą uznać, że ta sama prawidłowość dotyczy pracy.
Rothbard: Thatcher i podatek pogłówny
Niestety sprawa podatków lokalnych jest charakterystyczna dla reżimu Thatcher. Taczeryzm bardzo przypomina reaganizm: retoryka wolnego rynku przykrywa statystyki. Podczas gdy Thatcher angażowała się w prywatyzację, w okresie jej rządów zwiększył się stosunek wydatków rządowych i podatków do produktu narodowego brutto, a inflacja pieniężna doprowadziła do wzrostu cen. Zwiększyło się więc ogólne niezadowolenie, a wzrost poziomu podatków lokalnych przelał czarę goryczy.
Rothbard: Keynesistowska krytyka austriackiej teorii cyklu koniunkturalnego
Według keynesistów zadaniem rządu w czasie depresji jest odpowiednie stymulowanie inwestycji i zniechęcanie do oszczędzania, co ma skutkować wzrostem całkowitych wydatków. Oszczędności i inwestycje są ze sobą jednak ściśle powiązane. Nie można jednocześnie zwiększyć tych pierwszych i zmniejszyć drugich.
Rothbard: Zapobieganie kryzysom
Jaką politykę powinien realizować rząd w latach dwudziestych? Co powinien robić, żeby zapobiec krachowi? Rothbard uważa, że najlepiej by postąpił, gdyby zlikwidował System Rezerwy Federalnej i ustanowił pieniądz mający stuprocentowe pokrycie w złocie.
Rothbard: Widmo pani Thatcher
Jedynym rezultatem thatcheryzmu było stłumienie wzrostu gospodarczego oraz spowodowanie, wydawać by się mogło, permanentnej recesji w połączeniu z wysoką stopą bezrobocia. W skrócie thatcheryzm urzeczywistnił jeden z najgorszych makroekonomicznych scenariuszy.
Rothbard: Delegalizacja miejsc pracy
Istnieje tylko jeden właściwy sposób postrzegania prawa o płacy minimalnej: jest to przymusowe bezrobocie, kropka. To prawo mówi, że jest nielegalne zatrudnianie kogoś, płacąc poniżej poziomu X dolarów za godzinę. Oznacza to po prostu, iż duża liczba dobrowolnych umów płacowych jest teraz nielegalna i dlatego będzie sporo bezrobocia. Pamiętajmy, że prawo o płacy minimalnej nie zapewnia żadnych miejsc pracy, a jedynie delegalizuje je ― i jest to jego nieunikniony skutek.
Rothbard: Akty Nawigacyjne z okresu restauracji Stuartów
Zgodnie z kompromisem przywracającym monarchię, Karol II nadal pozwalał londyńskim kupcom odnosić zyski i nadał serię Aktów Nawigacyjnych w latach 1660–1663. Wśród wytycznych rządowych delegatów było egzekwowanie prawa z nich wynikającego. Nowe Akty Nawigacyjne drastycznie ograniczyły i zmonopolizowały amerykański handel z koloniami, ze szkodą dla kolonii.
Rothbard: Libertarianizm w starożytnych Chinach
Między szóstym a czwartym wiekiem przed naszą erą w Chinach powstały trzy główne szkoły myśli politycznej. Najpóźniejsza z nich, naiwna szkoła legistów, zwyczajnie wierzyła w maksymalną siłę państwa i doradzała władcom, jak ją powiększać. Taoiści byli pierwszymi libertarianami na świecie, którzy wierzyli, że gospodarka i życie społeczne nie wymagają ingerencji rządu. Konfucjaniści znajdowali się zaś pośrodku drogi w tej zasadniczej kwestii.
Rothbard: Wstęp do pierwszego amerykańskiego wydania "Wielkiego Kryzysu w Ameryce"
Do dziś mnóstwo ludzi sądzi, że przyczyny Wielkiego Kryzysu tkwiły w systemie kapitalistycznym. Jeśli nowoczesne metody polityki fiskalnej, monetarnej i stabilizacyjnej nie uchronią kapitalizmu przed kolejnym poważnym kryzysem, zażądają oni wprowadzenia socjalizmu. Kolejny kryzys będzie dla nich ostatecznym dowodem na to, że nawet zreformowany i oświecony kapitalizm nie może sprawnie funkcjonować. Tymczasem głębsza analiza pokazuje, że twierdzenia te nie znajdują uzasadnienia.
Rothbard: Polityka rządu w czasie depresji: laissez-faire
W czasie depresji rząd powinien konsekwentnie prowadzić politykę leseferyzmu: radykalnie zredukować budżet i zachęcać do ograniczania kredytu. Przez wiele dziesięcioleci ekonomiści głównego nurtu określają ten program jako „ignorancki”, „reakcyjny” lub „neandertalski”. Tymczasem właśnie taką politykę ekonomia nakazuje prowadzić tym, którym zależy na jak najszybszym i jak najłagodniejszym zakończeniu depresj
Rothbard: Ekonomiści a konkurencja
Zapomniana tradycja neoklasycznej konkurencji opartej na swobodzie wejścia na rynek odnowiona została przez J.M. Clarka i innych po II wojnie światowej. Szkoła chicagowska, choć znacznie złagodniała od lat 30. XX wieku, wciąż używa modelu konkurencji doskonałej jako ideału i jako teorii wyjaśniającej rzeczywistość. Dlatego też wielu jej członków wciąż tęskni za bezwzględnym niszczeniem trustów.
Rothbard: Problemy związane z austriacką teorią cyklu gospodarczego
Nieregularne fluktuacje w odpowiedzi na zmiany w gustach konsumentów, podaży zasobów itd. z pewnością będą występować na wolnym rynku. W ich konsekwencji może czasem dojść do kumulowania się strat ponoszonych przez przedsiębiorców. Jednak regularne i systematyczne zniekształcenia, które niezmiennie prowadzą do nagromadzenia się błędów i depresji – zjawiska charakterystycznego dla „cyklu koniunkturalnego” – to wyłącznie następstwo ingerencji systemu bankowego w rynek
