Ulga dla wolności Uwolnij 1,5%
KRS: 0000174572
Powrót
Audio

Iwanik: Działania antymonopolowe na rynku ubezpieczeń

0
Jan Iwanik
Przeczytanie zajmie 4 min
Pobierz w wersji
PDF

Autor: Jan Iwanik
Wersja PDF

Posłuchaj komentarza w wersji audio (mp3, 6,8MB).

Brytyjski urząd antymonopolowy OFT (Office of Fair Trading) ograniczył dostęp ubezpieczycieli do informacji o cenach rynkowych ubezpieczeń, opierając się na unijnym prawie antymonopolowym. Firma A nie może już tak łatwo jak kiedyś sprawdzić, jakie stawki stosuje firma B. Uprzedzając możliwe podobne działanie polskich władz, chciałbym się podzielić opinią na temat tej inicjatywy. Poniższy komentarz jest skróconym tłumaczeniem mojej publicznej odpowiedzi na konsultacje społeczne brytyjskiego OFT.

Czego dotyczy propozycja OFT

Ubezpieczyciele samochodowi w Wielkiej Brytanii od lat wykorzystują dokładne informacje na temat cen rynkowych ubezpieczeń jako pomoc przy ustalaniu wysokości składek ubezpieczeniowych. Dostępne dane są niezwykle dokładne i pozwalają przewidywać ceny rynkowe ubezpieczeń nawet z miesięcznym wyprzedzeniem.

Zdaniem OFT, tego rodzaju informacje rynkowe ograniczają konkurencję. Urząd ten grozi największym brytyjskim ubezpieczycielom przeprowadzeniem dochodzenia i chce ich zmusić do przyjęcia zobowiązania dotyczącego ograniczenia wykorzystywania informacji o cenach rynkowych[1]. To zobowiązanie ma być wiążące dla wszystkich ubezpieczycieli działających na rynku brytyjskim, włączając w to mniejsze firmy niebędące sygnatariuszami[2].

Tymczasem nie istnieje żadna ekonomiczna przesłanka przemawiająca za ograniczeniem dostępu do informacji o cenach rynkowych. Zatem proponowane zobowiązania, jak również jakiekolwiek inne działania regulacyjne dotyczące tego zagadnienia nie odnoszą się do żadnej dającej się zidentyfikować niewydolności rynku.

 

Znajomość cen rynkowych nie prowadzi do wzrostu cen

Głównym ekonomicznym zastrzeżeniem OFT jest to, że dostęp do informacji o cenach rynkowych może doprowadzić do „sukcesywnego wysyłania sygnałów oraz uzyskiwania informacji zwrotnej przez wielu ubezpieczycieli, co może skutkować naciskiem na wzrost cen”[3].

Taki sposób wnioskowania ma swoje źródło w niezrozumieniu istoty procesu rynkowego. Firmy zorientowane na zysk nie podnoszą cen z powodu znajomości cen konkurencji. Gdyby tak było, obserwowalibyśmy stały wzrost cen dóbr na rynkach, gdzie istnieje łatwy dostęp do tego rodzaju informacji, czyli na większości rynków. Bylibyśmy na przykład świadkami stałego wzrostu cen jajek, wody butelkowanej, prasy oraz nieruchomości.

Ustalanie cen ubezpieczeń jest odwróconą aukcją — ubezpieczyciele przedstawiają swoje oferty, a nabywca, jeżeli zależy mu na cenie, wybiera najniższą z nich. Ograniczenie dostępu do informacji o cenach rynkowych oznacza, że model aukcji zmienia się z prostej, tzw. aukcji angielskiej, na model mniej przejrzysty, w którym zwycięzca wie jedynie, czy wygrywa aukcję, czy nie. Jeśli jej nie wygrywa, to nie ma pojęcia, kto wygrał i jaką cenę uzyskał. Zgodnie z twierdzeniem o równoważności aukcji[4], niezależnie od modelu aukcji, ostatecznie kupujący zapłaci tę samą cenę. Jednak przy bardziej skomplikowanym modelu osiągnięcie ostatecznej stabilnej ceny zajmie więcej czasu, a więc cały rynek będzie działał mniej wydajnie.

Również intuicyjnie trudno zrozumieć, dlaczego lepsza znajomość cen konkurencji miałaby zagrażać konkurencyjności rynku. Jeśli wszyscy uczniowie w klasie znają swoje oceny ze sprawdzianu, który odbył się w poprzednim tygodniu, to w następnym tygodniu najlepsi uczniowie będą bardziej, a nie mniej, skłonni do rywalizacji.

 

Znajomość cen rynkowych nie wystarcza do uformowania kartelu

Według OFT łatwy dostęp do informacji na temat cen pozwoliłby hipotetycznemu kartelowi na monitorowanie rynku, a przez to wykrywanie odchyleń od hipotetycznie skoordynowanej strategii rynkowej. Jeśli istniałby tego rodzaju kartel, to prawdopodobnie rzeczywiście mógłby wykorzystywać w ten sposób informacje rynkowe.

Należy jednak pamiętać, że poszczególni ubezpieczyciele nie mają wspólnego interesu, zatem kartel trudno jest utrzymać bez mechanizmu dyscyplinującego[5]. O ile mi wiadomo, na rynku brytyjskim nie funkcjonuje żaden taki mechanizm dyscyplinujący, o czym równie dobrze wie samo OFT. Dopóki taki mechanizm nie zostanie stworzony — a w tej chwili nie ma żadnych przesłanek, by tak podejrzewać — informacja na temat cen rynkowych nie stanowi zagrożenia dla konkurencji.

W rzeczywistości ograniczenie dostępu do informacji o cenach rynkowych będzie utrudnieniem dla nowopowstających firm ubezpieczeniowych oraz dla ekspansji rynkowej firm już istniejących. Jest tak dlatego, że nowe firmy, w przeciwieństwie do już istniejących, nie mają dostępu do historycznych danych szkodowych, a zatem w swojej polityce cenowej muszą w większym stopniu kierować się danymi o cenach rynkowych.

 

Podsumowanie

Ani wymuszone przez OFT zobowiązanie, ani inne działania ograniczające dostęp do informacji o cenach rynkowych nie naprawią żadnych dających się zidentyfikować niewydolności rynku. Wręcz przeciwnie, takie zobowiązanie, w stopniu, w którym będzie dało się je wyegzekwować, zmniejszy efektywność rynku, zwiększy ryzyko ubezpieczeniowe, osłabi konkurencję oraz podniesie koszty działania towarzystw ubezpieczeniowych. Oznacza to także, że siedmiu największych ubezpieczycieli, z pomocą OFT, utworzy porozumienie skutkujące ograniczeniem konkurencji ze strony mniejszych ubezpieczycieli oraz potencjalnych nowych firm ubezpieczeniowych.

 


[1] Office of Fair Trading, Notice of intention to accept binding commitments to modify a data exchange tool used by Motor Insurers, [Powiadomienie o zamiarze przyjęcia wiążących zobowiązań w zakresie narzędzi wymiany danych stosowanych przez firmy oferujące ubezpieczenia komunikacyjne],

http://www.oft.gov.uk/shared_oft/consultations/OFT1301.pdf.

[3] Notice of intention… .

[4] McAfee R., McMillan J., Auctions and Bidding [Aukcje i składanie ofert], „Journal of Economic Literature” 1987.

[5] Mankiw G., Principles of Microeconomics, chapter 16 [Podstawy mikroekonomii, rozdz. 16], Harcourt College Publishers.

Kategorie
Audio Ekonomiczna analiza prawa Komentarze Teksty Ubezpieczenia

Czytaj również

miniaturka-1.png

Ludzkie gadanie

Teoria pieniądza doby inflacji

Zapraszamy do wysłuchania najnowszego odcinku podkastu dra Mateusza Benedyka.

Witold-Kwaśnicki.-Wspomnienie.png

Aktualności

Prof. Witold Kwaśnicki – wspomnienie. Słuchaj naszego podkastu

Zapraszamy do odsłuchania najnowszego odcinka naszego podkastu.

7.png

Ludzkie gadanie

Przedsiębiorcze państwo po polsku. Słuchaj naszego podkastu

W najnowszym odcinku „Ludzkiego gadania" dr Mateusz Benedyk i Marcin Zieliński pochylają się nad tematem efektywności państwowej ingerencji w rynek.

32.png

Ludzkie gadanie

W jakim stanie jest dziś polska polityka fiskalna?

Finanse publiczne pod lupą – dr Benedyk przedstawia problemy polskiego budżetu.


Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Strona korzysta z plików cookie w celu realizacji usług zgodnie z Polityką Prywatności. Możesz samodzielnie określić warunki przechowywania lub dostępu plików cookie w Twojej przeglądarce.