Jabłecki: Przemytnicy i baptyści
Bruce Yandle, ekonomista i były przewodniczący amerykańskiej Federal Trade Commission (czyli organizacji przypominającej polski UOKiK) napisał w latach 80-tych artykuł Bootleggers and Baptists: The Education of A Regulatory Economist, w którym, opierając się na wieloletnim doświadczeniu zdobytym w "branży regulacyjnej", przedstawił ogólne wyjaśnienie problemu wprowadzania rozmaitych regulacji rządowych. Wszak wiadomo nie od dziś, że są one z reguły szkodliwe, a często po prostu nonsensowne. Ale skoro tak, to dlaczego dochodzi do ich wdrażania?
Mises: Okres produkcji, czas oczekiwania i okres zabezpieczenia
Gdyby ktoś chciał zmierzyć długość okresu produkcji koniecznego do wytworzenia różnych dostępnych teraźniejszych dóbr, musiałby prześledzić ich dzieje, począwszy od momentu, kiedy po raz pierwszy wydatkowano pierwotne czynniki produkcji [w związku z wytworzeniem tych dóbr]. Musiałby ustalić, kiedy po raz pierwszy wykorzystano surowce i pracę do procesów, które - niezależnie od tego, czy służyły do produkcji innych dóbr - miały udział w wytworzeniu danego dobra.
Jabłecki: Rzemiosło poselskie
Jeszcze całkiem niedawno premier Jarosław Kaczyński pokazywał wszystkim prawdziwie wolnorynkową twarz PiS – twarz Romana Kluski. Wielu zachwycało się zbawiennym charakterem proponowanych wówczas reform, a byli i tacy, co twierdzili, że partia braci Kaczyńskich trwale skręciła ku wolnemu rynkowi.
Jabłecki: Europolityka
Zadziwiającą cechą polskiej dyskusji o przystąpieniu do strefy euro jest… jej brak. Inteligentny laik, który pragnąłby wyrobić sobie własne zdanie na ten temat, jest skazany na wygłaszany ex cathedra monolog przedstawicieli różnych środowisk – świata polityki, nauki, finansów i businessu – którzy mniej lub bardziej jednolitym głosem zapewniają o ekonomicznych zaletach pozbycia się złotówki i przystąpienia do strefy euro.
Ludwig von Mises: "Ludzkie działanie", rozdziały 1-3
3 pierwsze rozdziały Ludzkiego działania.
Bastiat vs. Proudhon – o darmowym kredycie: List piąty
Odpowiadając F. Bastiatowi, P.J. Proudhon broni socjalizmu, darmowego kredytu niezbędnego dla tego systemu, jednocześnie ostrej krytyce poddając samą treść poprzedniego listu Bastiata. Zarzuca mu bowiem zignorowanie meritum dyskusji poprzez przeniesienie jej na fałszywe, kapitalistyczne tory. Publikując kolejny list z debaty o darmowym kredycie, pozwalamy zadecydować samemu Czytelnikowi, czyje argumenty są prawidłowe. Zapraszamy do lektury!
Machaj: Nobel z ekonomii 2006 dla Hayeka
Tytuł artykułu to oczywiście żart (choćby dlatego, że Nagroda Nobla nie jest przyznawana pośmiertnie). Tegorocznym laureatem został Edmund Phelps za "analizę międzyokresowej wymienności w polityce makroekonomicznej". Z punktu widzenia głównego nurtu jest to nagroda jak najbardziej zasłużona: w każdym podręczniku makroekonomii znajdziemy potwierdzenie, że Phelps wiele wniósł do tej dziedziny wiedzy. Mowa o tak zwanym rozróżnieniu na krótko- i długookresową krzywą Phillipsa.
Ludwig von Mises: Korupcja
Analiza interwencjonizmu byłaby niekompletna, gdyby pomijała zjawisko korupcji. Właściwie każdy akt ingerencji rządu w proces rynkowy musi być uznany – z punktu widzenia obywateli, których dotyczy – albo za konfiskatę, albo za podarunek. Z reguły wskutek takiego aktu jednostka lub grupa bogaci się kosztem innych jednostek lub grup. Często jednak krzywdzie jednych nie odpowiada żadna korzyść innych.
Machaj: Nędza podatku spadkowego
Nikomu nie trzeba specjalnie tłumaczyć, czym jest podatek spadkowy. Polega on na bardzo prostym mechanizmie - po śmierci właściciela majątek, zamiast zostać rozdysponowany zgodnie z wolą zmarłego, ulega konfiskacie władz państwowych. O ile definicja tego podatku jest jasna, o tyle jego natura ekonomiczna wydaje się być kompletnie niezrozumianą, i to zarówno przez współczesne elity, zdominowane przez myślenie socjaldemokratyczne, jak również przez część poważnych środowisk naukowych. Za dobry dowód tego zjawiska można uznać przyjazne nastawienie do idei podatku spadkowego chociażby noblisty Jamesa Buchanana, którego niektórzy nazywają wolnorynkowcem.
Jabłecki: Balcerowicz musi...
Jak głosi stare polskie powiedzenie, musi to na Rusi, a w Polsce jak kto chce. Doprawdy trudno byłoby trafniej opisać dyskusję o tym, czy prof. Leszek Balcerowicz powinien stanąć przed bankową komisją śledczą, czy też - jak prezydentowi Kwaśniewskiemu - przysługuje mu specjalne zwolnienie.
Jabłecki, Bitner: Lange i lustratorzy
W zeszłotygodniowym sobotnio-niedzielnym wydaniu Gazety Wyborczej ukazał się artykuł Pana Profesora Tadeusza Kowalika pt. "Lange i lustratorzy" (GW 2-3.09.2006). W swoim tekście Profesor Kowalik odpierał zarzuty stawiane przez niektórych historyków, jakoby Oskar Lange był agentem sowieckiego wywiadu. Niezależnie jednak od słuszności czy niesłuszności tych zarzutów - których oczywiście nie jesteśmy w stanie ocenić - artykuł Profesora Kowalika rozczarowuje.
Bastiat vs. Proudhon – o darmowym kredycie: List czwarty
F. Bastiat odpowiada P.J. Proudhonowi na jego krytykę (a jednocześnie pochwałę!) procentu oraz broni kapitału jako najważniejszego twórcy bogactwa narodów. Replika Proudhona - już wkrótce.
Salerno: Wpływ "Essai" Cantillona na metodologię J. B. Saya
O przełomowych dla nauki ekonomii cechach metodologicznych znanego eseju Richarda Cantillona oraz o ich niepełnym wpływie na Jeana-Baptistę Saya w swoim artykule pisze Joseph T. Salerno. Autor podkreśla niezwykłe elementy metodologii autora "Essai", które przetrwały kolejnych ekonomistów, odnajdując się we współczesnej metodologii Szkoły Austriackiej, oraz te, które zdążyły zostać zapomniane i musiały być wymyślone na nowo...
Machaj: Słów kilka o ekonomii dobrobytu
Zwolennicy gospodarki rynkowej podkreślają zazwyczaj, że na transakcjach rynkowych "zyskują" obie strony transakcji. Niektórzy nawet posuwają się do stwierdzeń zdecydowanie mocniejszych, np. że wszyscy zyskują, lub że w wyniku dobrowolnych wymian podnosi się ogólny dobrobyt społeczny. Lecz nie wszystko jest takie, jakim się wydaje.
Sennholz: Przeciw płacy minimalnej
"Dobre intencje, połączone z błędem i ignorancją, mogą mieć niepożądane skutki. Nie ma na to lepszego przykładu niż płaca minimalna" - o problemie politycznych ingerencji w wolność pracy pisze Hans Sennholz.
Machaj: Drużyna A - w obronie anarchokapitalizmu
"Drużyna A" broni idei prawa naturalnego, odrzuca koncepcje nominalizmu, sprzeciwia się relatywizmowi etycznemu i epistemologicznemu, wspiera przedsiębiorczość i wolny rynek, wychwala podział pracy i gospodarkę pieniężną, postawę moralną stawiając na pewnym gruncie aksjomatu nieagresji. Odrzuca też konieczność regulacji rynku, podważa sens instytucji rządu wykazując jego ułomności, a także pokazuje, jak ludzkie działanie kształtuje społeczeństwo. O anarchokapitalistycznej Drużynie A pisze Mateusz Machaj.
Bastiat vs. Proudhon – o darmowym kredycie: List trzeci
Oto trzeci już list z debaty pomiędzy P.J. Proudhonem a F. Bastiatem. Tym razem P.J. Proudhon odpowiada Bastiatowi, twierdząc, iż procent co prawda jest usługą, lecz bez problemu można zlikwidować jego egzekwowanie (na czym bezpłodnie "żerują" kapitaliści), poprzez "prosty" zabieg powołania drugiego banku centralnego - banku pożyczkowego. Odpowiedź F. Bastiata już niedługo na www.mises.pl.
Shostak: Dywersyfikacja – austriackie spojrzenie
O spojrzeniu Szkoły Austriackiej na kwestię dywersyfikacji portfela inwestycyjnego oraz o koncepcji Modern Portfolio Theory pisze Frank Shostak. Zapraszamy do lektury!
Rozmowa z Mateuszem Machajem: Dlaczego <em>Human Action</em>?
Dlaczego "Human Action" jest tak ważną książką? Czy rzeczywiście zasługuje na to, żeby po kilkudziesięciu latach od jej pierwszego wydania tłumaczyć ją na polski? - Na te i inne pytania odpowiada w rozmowie z nami Mateusz Machaj, Fundator Instytutu Misesa.
Rothbard: Rola wydatków rządowych we wskaźnikach produktu narodowego
Ostatnio coraz częściej używa się wskaźników produktu narodowego aby przedstawić całkowitą produkcję społeczeństwa, a niekiedy też stan „dobrobytu ekonomicznego”. Jednak tych statystyk nie można wykorzystać do formułowania bądź też testowania teorii ekonomicznych ponieważ po pierwsze, są one niekompletną mieszaniną wartości brutto i netto, a po drugie,, nie istnieje obiektywnie mierzalny „poziom cen” umożliwiający wyliczenie dokładnego „deflatora”, dzięki któremu moglibyśmy wyliczyć zagregowany produkt fizyczny. Wskaźniki produktu narodowego mogą być co prawda użyteczne dla historyków gospodarki, którzy opisują i analizują dane okresy historyczne, lecz te stosowane obecnie mogą prowadzić do błędnych wniosków nawet w tym przypadku.
Machaj: Karl Marx, komunista
Marx miał wielu krytyków. Murray Newton Rothbard był jednym z najlepszych, głównie dzięki temu, że nazywał rzeczy po imieniu. Karl Marx był po prostu komunistą i bynajmniej nie chodzi o to, że słowo "komunista" jest obelgą. Stwierdzenie takie z początku może wydawać się niezbyt odkrywcze, ale Rothbard przekonuje nas, że jest to ścieżka, z której nie wolno nigdy zbaczać. Komunistyczne poglądy Marxa są bowiem punktem wyjścia do analizy jego poglądów filozoficznych, historycznych, ekonomicznych i socjologicznych.
